thu nhập từ buôn bán với Tây Ấn lại càng hơn thế) nói chung là không
những xa vời hơn, mà còn thất thường hơn, không chắc chắn hơn so với thu
nhập từ buôn bán với Châu Âu hoặc thậm chí với các nước nằm quanh
quanh Địa Trung Hải. Những người có kinh nghiệm trong các ngành
thương mại đó đều thừa nhận điều này.
Thứ hai là, trong nhiều trường hợp, độc quyền trong buôn bán với
thuộc địa buộc một phần vốn của nước Anh chuyển từ thương nghiệp trực
tiếp với nước ngoài sang thương nghiệp vòng vèo.
Trong số hàng hóa chỉ được gửi sang nước Anh một vài mặt hàng có
khối lượng vượt quá mức tiêu dùng ở Anh, và do đó, số dư phải được xuất
sang các nước khác. Nhưng không thể làm được việc này, nếu không
chuyển một phần vốn của nước Anh sang ngoại thương vòng vo buôn bán
hàng tiêu dùng. Chẳng hạn, Maryland và Virginia hàng năm gửi sang Anh
hơn 96 nghìn barin thuốc lá, mà mức tiêu thụ ở Anh không vượt quá 14
nghìn. Vì vậy, hơn 82 nghìn barin phải xuất sang các nước khác: Hà Lan và
các nước nằm quanh biển Baltic và Địa Trung Hải.
Nhưng phần vốn của Anh mà mua về 82 nghìn barin thuốc lá, rồi lại
tái xuất sang các nước khác và sau đó lại mang về Anh hàng hóa hoặc là
tiền, phần vốn đó được sử dụng trong ngoại thương vòng vo buôn bán hàng
tiêu dùng và phải làm như vậy để tiêu thụ số lượng dư to lớn đó.
Nếu chúng ta muốn biết, trong bao nhiêu năm thì tổng số vốn này sẽ
quay về nước Anh, chúng ta phải cộng khoảng cách từ Mỹ đến Anh và cả
khoảng cách từ Anh đến các nước khác nói trên. Nếu trong ngoại thương
trực tiếp với Mỹ, tổng số vốn không quay về sớm hơn 3 hoặc 4 năm, thì
trong ngoại thương vòng vo tổng số vốn đó không thể quay về Anh sớm
hơn 4 hoặc 5 năm. Trong ngoại thương trực tiếp, số vốn quay về trong một
năm có thể tạo thêm việc làm cho một phần ba hoặc một phần tư lao động
trong nước, nhưng khi buôn bán vòng vo thì chỉ tạo việc làm cho một phần
tư hoặc một phần năm lao động mà thôi. Ở một số cảng tiền tiêu, người ta
thường xuất khẩu thuốc lá cho các đại lý nước ngoài và cho họ mua chịu, ở
cảng London người ta thường bán thuốc lá lấy tiền mặt, theo kiểu tiền trao
cháo múc. Bởi vậy, tại cảng London, số vốn cuối cùng trong buôn bán vòng
