Nửa đường ân-ái tuyệt.
Cái quạt và bài thơ Ban tiệp Dư tự ví mình như cái quạt Hợp-hoan tròn đã
từng được vua yêu-chuộng nhưng phải ném cất vào xó rương, vì hơi thu
mát đã cướp mất gió mát của quạt, nên ân tình nửa đường phải đoạn tuyệt.
Ví mình bị người dèm pha, bị vua ghét bỏ.
Đây tác giả dùng chữ "gấm" cho khỏi dùng chữ Tề-hoàn là một thứ lụa
mỏng hay bát tơ có vẻ sáng đẹp dùng làm quạt rất dẹp. Đáng lẽ nói lụa
nàng Ban, hay quạt nàng Ban. Bởi chữ gấm ấy mà lắm người không rõ lại
giải-nghĩa- Gấm của nàng Ban tiệp Dư và nàng Triệu phi Yến dệt, thì rất vô
nghĩa. Vả những chữ Đoàn-phiến : quạt tròn, chữ "Thu-dung" là dung mạo
lạnh lẽo mùa thu, thảy là những chữ thành-ngữ của Ban tiệp Dư, đọc đến
biết ngay không phải nghi-hoặc gì nữa.
Áng Đào Kiển: Áng cái khuôn-khổ, nề-nếp có vẻ đẹp, hoặc có văn-chương
hay. Đào Kiển là Đào Kiển phu-nhân là tên riêng của nàng Qua tiểu Nga.
Sử nhà Nguyên chép : một cung-phi phong chức Thục cơ nhất-phẩm phu-
nhân đời vua Thuận-đế nhà Nguyên là Qua tiểu Nga có thể chất rất lạ :
trắng mà ửng màu hồng, mỗi khi rửa mặt hoặc ra mồ hôi ướt da, thì mặt có
vẻ tươi như hoa đào ngậm lộ, càng thêm vẻ yêu kiều. Vua Thuận-đế gọi
nàng là yêu đào nữ : gái đào thơ ; nhân lời vua mà trong cung kêu nàng là
Đào Kiển phu-nhân : phu-nhân có vẻ đẹp uốn vặn dã-dượi như cây đào
non. Nàng có vẻ đẹp ấy, riêng được vua yêu chuộng hơn các cung-phi khác
làm cho cung nhân phải phiền não.
Khoé thu-ba: khoé là khóe con mắt. Thu ba là sóng mùa thu, nước thu
thường đầy, sóng thu càng đẹp. Con mắt người gái đẹp có vẻ uớt và sáng
như sóng mùa thu.
sóng khuynh thành: Làn sóng làm cho thành nghiêng đổ, nghĩa bóng, đôi
con mắt liếc, người phải theo đến nỗi nghiêng thành. Kinh thi có câu:
Triết phu thành thành, Triết phụ khuynh thành :
Người đàn ông giỏi dựng nên một thành trì, người đàn bà đẹp làm nghiêng
đổ thành trì.
mây mưa: bởi chữ vân-võ, bởi điển vua Tương vương nước Sở đi chơi
đầm Vân-mộng gần núi Vu-sơn chiêm bao thấy một người gái rất đẹp đến
