CUNG OÁN NGÂM KHÚC - Trang 33

giấc mai: Giấc ngủ cung-phi, ví cốt cách đẹp như cây mai, thì gọi giấc ngủ
là giấc mai. Cũng có điển Triệu sư Hùng đến quán rượu bên chân núi La-
phù, uống rượu say nằm ngủ dưới gốc mai. Chiêm bao thấy có người gái
đẹp đến trò-chuyện, khi tỉnh mới biết là giấc mộng, cũng gọi giấc mai.
hồn bướm: tức hồn trong giấc mộng, bởi điển ông Trang Chu nói khi thức
là mình ông, khi ngủ ông hóa ra con bướm, nên gọi giấc bướm- hoặc giấc
Trang- Giấc Điệp - Bướm Trang- Giấc hồ đồng một nghĩa.
phượng-liễn: là cái kiệu, cái xe chạm hình chim phượng của vua ngự.
dương-xa: là xe con dê kéo.
Lầu Tần chiều nhạt vẻ thu: là những nơi phong lưu diệm-dã, nay có chiều
phai-nhạt như vẻ tiêu-điều mùa thu.
Lầu Tần quán Sở, là chữ thành ngữ của cảnh phong-lưu sung sướng. Thơ
người đời Tống chơi xứ Bạch-hạ về, có câu :
Lai-vãng không lao Bạch-hạ thuyền,
Tần lâu Sở quán tổng mang nhiên.
Duy dư nhất quyển tân thi thảo,
Thính vũ giang hồ thập nhị niên.
Nghĩa :
Đi đi lại lại luống nhọc con thuyền ở xứ Bạch-hạ và những cảnh lầu Tần
quán Sở phong-lưu diệm-dã thảy quên man-mác cả; chỉ còn lại một tập thơ
mới làm và một kỷ-niệm bên tai là mười-hai năm nghe mưa ở nơi giang-hồ.
Ý nói sự hào-dật phong-lưu đều quên cả, chỉ còn tâm-huyết là tập thơ mới
làm và tinh-thần là khi yên-tịnh nghe mưa ban đêm đã mười-hai năm qua
đó thôi.
Gối loan: là gối thêu hình chim loan, ý dùng nói nhớ lứa đôi.
chăn cù: là cái chăn bằng lông cù, lông ấm (chiên).
nhạn: là con chim ngỗng trời, con mái là nhạn, con trống là hồng, nhưng
dùng nhạn là tiếng chung. "Mong nhạn vắng" là mong tin-tức vắng không
thấy. Điển Tô Võ đi sứ rợ Hung-nô hòa với Hán, Hán hỏi Tô Võ, thì rợ ấy
nói chết rồi. Mưu-thần là Thường Huệ dặn xứ qua nói với Hung nô rằng Tô
Võ đi chăn dê có bắt được con chim nhạn, xé áo lụa, viết thư buộc vào chân
thả nhạn bay về, vua Hán đi bắn được nhạn, biết ông hãy còn sống. Hung