thuộc các tầng lớp bán vô sản của nhân dân nông thôn. Quân đội giai cấp
ấy chỉ trở thành dân quân xã hội chủ nghĩa của toàn dân sau khi các giai
cấp bị xóa bỏ”. Tạm gác bỏ trong một thời gian quan niệm quân đội đại
diện cho toàn dân, đảng vẫn giữ ý kiến xây dựng một hệ thống dân quân tự
vệ. Trái lại, một quyết định đại hội VIII của đảng cộng sản nói: “Chúng ta
xây dựng dân quân tự vệ trên cơ sở giai cấp và biến chúng thành dân quân
tự vệ xã hội chủ nghĩa”. Mục tiêu là tạo ra một đạo quân “càng không có
trại lính chừng nào càng hay, đặt quân đội trong những điều kiện gần giống
với điều kiện giai cấp công nhân đang lao động”. Các đơn vị khác nhau
cuối cùng phải tương ứng với nhà máy, hầm mỏ, đô thị, làng xã và những
tổ chức hữu cơ khác “có một sự chỉ huy địa phương và có kho quân trang
và tiếp tế địa phương”. Sự kết hợp địa phương, trường học, công nghiệp và
thể thao của thanh niên thay cho tinh thần nhà binh trại lính và áp dụng một
kỷ luật tự nguyện không cần có một đội ngũ sĩ quan nhà nghề thống trị
trong quân đội.
Thích ứng với bản chất xã hội của xã hội chủ nghĩa, dân quân tự vệ
đòi hỏi phải có một nền kinh tế tiến bộ. Quân đội nằm trong các trại lính
được đặt trong những điều kiện giả tạo; quân đội địa phương nói lên một
cách trực tiếp hơn thực trạng của đất nước. Văn hóa càng hậu lạc, thành thị
càng khác biệt với nông thôn, dân quân tự vệ càng kém về tính thuần nhất
và tổ chức. Sự thiếu đường sắt, đường bộ và đường sông, thiếu các xa lộ, sự
kém cỏi về chuyên chở bằng ôtô buộc quân địa phương, trong những tuần
đầu nguy kịch và những tháng đầu của chiến tranh, phải chậm trễ cực kỳ.
Để bảo vệ khắp biên giới trong thời kỳ động binh cũng như bảo đảm các
việc chuyên chở chiến lược và tập trung lực lượng cần thiết phải có một đội
quân thường trực đồng thời với các dân quân tự vệ. Hồng quân lúc đầu đã
được tổ chức như là một sự thỏa hiệp bắt buộc của hai hệ thống, tuy nhiên
đội quân thường trực vẫn phải trội hơn.
Năm 1924, thủ lĩnh quân đội
viết: “Lúc nào cũng phải có hai suy
nghĩ như sau: nếu sự thiết lập chế độ xô viết lần đầu tiên tạo ra khả năng
cho sự tổ chức một hệ thống dân quân tự vệ, thời gian mà chúng ta đến
được chỗ đó sẽ được quyết định do trình độ chung của nền văn hóa trong
