CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 220

các phẩm trật và huân chương, mặc dù vì thế mà phải chấp nhận những bất
lợi hiển nhiên, sau đó họ nhất thiết phải tìm dựa vào các quan hệ sở hữu tư
nhân. Có lẽ người ta sẽ phản bác rằng đối với anh viên chức cao cấp, các
hình thức sở hữu chẳng có quan hệ gì, vì anh ta đã rút ra được ở đó những
thu nhập rồi. Như thế có nghĩa là người ta quên mất cái vị trí chông chênh
không vững về quyền lợi của anh quan liêu và vấn đề kế thừa của con cái
anh ta. Sự tôn sùng gia đình xô viết mới đây không phải từ trên trời rơi
xuống. Những đặc quyền đặc lợi mà không chuyển được cho con cái là mất
đi một nửa giá trị. Thật vậy, quyền để lại gia tài bằng di chúc không tách
rời được với quyền sở hữu. Làm giám đốc đại xí nghiệp chưa đủ, phải có
quyền có cổ phần. Thắng lợi của tầng lớp quan liêu trong khu vực quyết
định ấy làm cho họ sẽ trở thành một giai cấp hữu sản mới. Ngược lại,
thắng lợi của giai cấp vô sản đối với tầng lớp quan liêu sẽ đánh dấu sự hồi
sinh của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Như vậy giả thuyết thứ ba lại đưa về
hai giả thuyết đầu mà chúng tôi đã trình bày một cách minh bạch và giản
dị.
Gọi chế độ Liên-xô là quá độ hoặc trung gian là gạt bỏ những phạm
trù xã hội hoàn chỉnh như chủ nghĩa tư bản (kể cả “chủ nghĩa tư bản nhà
nước”) và chủ nghĩa xã hội. Nhưng định nghĩa này tự nó hoàn toàn không
đủ và có thể gợi ra ý nghĩ sai lầm là chỉ có cái quá độ của chế độ xô-viết
hiện tại mới dẫn đến chủ nghĩa xã hội. Bởi vì một bước lùi về phía tư bản
chủ nghĩa vẫn hoàn toàn có thể xảy ra. Một định nghĩa đầy đủ hơn tất
nhiên sẽ dài và gồm nhiều lý luận hơn.
Liên xô là một xã hội trung gian giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa
xã hội, ở trong đó: a) các lực lượng sản xuất còn quá thiếu để có thể tạo cho
nền sở hữu nhà nước một tính chất xã hội chủ nghĩa; b) thiên hướng về tích
lũy nguyên thủy, sinh ra do nhu cầu, biểu lộ qua tất cả các lỗ chân lông của
nền kinh tế kế hoạch hóa; c) các tiêu chuẩn phân phối, mang bản chất tư
sản, nằm trên nền móng của sự phân hóa xã hội; d) sự phát triển kinh tế,
trong khi cải tiến chậm chạp mức sống của những người lao động, góp
phần tạo nhanh một tầng lớp đặc quyền đặc lợi; e) tầng lớp quan liêu này
lợi dụng những mâu thuẫn xã hội trở thành một đẳng cấp không bị kiểm