cầm quyền. Quan liêu cũng như mọi đẳng cấp cầm quyền nào khác, sẵn
sàng nhắm mắt trước những lỗi lầm thô thiển nhất của những thủ lĩnh của
họ về đường lối chính trị chung, nếu những người này tỏ ra tuyệt đối trung
thành bảo vệ quyền lợi của họ. Càng lo lắng cho quyền lợi mình, các ông
chủ mới càng đánh giá cao những biện pháp đàn áp. Chính dưới góc độ ấy
mà một đẳng cấp hãnh tiến đã chọn lựa thủ lĩnh của họ. Bí quyết của Stalin
là ở chỗ đó.
Nhưng sức mạnh và tính độc lập của tầng lớp quan liêu không thể
tăng lên vô hạn độ. Có những nhân tố lịch sử mạnh hơn quyền thế các
thống chế và cả các tổng bí thư. Sự hợp lý hóa nền kinh tế không thể tiến
hành mà không có sự kiểm kê chính xác. Sự kiểm kê không đi đôi được với
sự độc đoán quan liêu. Bọn này buộc phải chăm lo đến việc thiết lập lại
đồng rúp ổn định, dù ai là “thủ lĩnh” do cái mâu thuẫn ngày càng sâu sắc
giữa quyền lực tuyệt đối của quan liêu và sự phát triển của các lực lượng
sản xuất trong nước. Xưa kia nền quân chủ chuyên chế không dung hòa
được với sự phát triển của thị trường tư bản cũng là như vậy. Sự hạch toán
tiền tệ không thể tránh được cuộc đấu tranh công khai giữa các tầng lớp
nhân dân khác nhau trong việc phân chia thu nhập quốc dân. Thời kỳ còn
những phiếu lương thực, người công nhân gần như thờ ơ với thứ bậc tiền
lương, nhưng từ nay đối với anh ta nó lại có một tầm quan trọng lớn; và từ
đó đặt ra vấn đề các nghiệp đoàn. Sự bổ nhiệm từ cấp trên các viên chức
nghiệp đoàn sẽ gặp một sự phản kháng ngày càng dai dẳng. Cuối cùng,
công việc làm khoán sản phẩm buộc người công nhân phải chú ý đến việc
quản lý các nhà máy. Người ta thấy những người thợ stakhanốp thường kêu
ca nhiều hơn về những khuyết điểm trong tổ chức sản xuất. Thói quan liêu
gia đình trị hoành hành trong việc chỉ định các giám đốc, kỹ sư và nhân
viên công nghiệp nói chung, ngày càng không thể chịu đựng được. Hơn
trước kia, nhiều hợp tác xã và mậu dịch quốc doanh rơi vào sự lệ thuộc
người tiêu dùng. Các nông trường tập thể và các nông trường viên thể hiện
mối quan hệ của họ với nhà nước bằng ngôn ngữ của các con số. Họ sẽ
không chịu đựng mãi để cấp trên chỉ định cho họ những cán bộ quản lý mà
thường khi chỉ vì lý do là hợp ý với bọn quan liêu địa phương. Cuối cùng