tiến lên theo bước rùa, nhưng chúng ta sẽ xây dựng chủ nghĩa xã hội và sẽ
hoàn thành...”. Hãy gạt qua bên ý nghĩ “chủ nghĩa xã hội có thể xây dựng
trên một cơ sở kỹ thuật nghèo nàn” và một lần nữa hãy nhớ lấy lời tiên
đoán thiên tài của Mác, dạy cho chúng ta biết với một cơ sở kỹ thuật yếu
kém “người ta chỉ xã hội hóa cái nhu cầu, sự khan hiếm hàng tiêu dùng cần
thiết sẽ tạo nên những cuộc chạy đua tiêu thụ và lôi kéo lại tất cả mớ hỗn
độn xưa kia...”
Tháng tư 1926, phái đối lập cánh tả, trong một phiên họp toàn thể
ban chấp hành trung ương, đề nghị bổ sung lý thuyết bước rùa như sau: “sẽ
hoàn toàn sai lầm nếu nghĩ rằng chúng ta có thể tiến tới chủ nghĩa xã hội
theo một nhịp điệu do chúng ta quyết định một cách độc đoán, trong lúc
chúng ta bị chủ nghĩa tư bản bao vây. Sự tiến tới chủ nghĩa xã hội chỉ bảo
đảm khi khoảng cách giữa công nghiệp chúng ta và công nghiệp tư bản
tiên tiến... giảm đi rõ ràng và cụ thể chứ không lớn lên”. Stalin thấy trong ý
kiến bổ sung đó có một sự công kích “che giấu” lý thuyết chủ nghĩa xã hội
thành công trong riêng một nước và kiên quyết từ chối không chịu gắn nhịp
điệu xây dựng trong nước với các điều kiện quốc tế. Bản tường thuật tốc ký
của cuộc tranh luận ghi câu trả lời như sau: “Kẻ nào nêu ra yếu tố quốc tế là
không hiểu gì cả về việc vấn đề cần được đặt như thế nào, làm xáo trộn mọi
ý kiến, do không hiểu hoặc do cố tình gây sự lộn xộn”. Ý kiến bổ sung của
phái đối lập đã bị bác bỏ.
Ảo tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội một cách nhẹ nhàng - theo
bước chân rùa - trên một cơ sở nghèo túng, trong lúc bị những kẻ thù mạnh
bao vây, không đứng vững được lâu dài trước những lời phê phán. Tháng
mười một cùng năm ấy, hội đàm XV của đảng, không có một chút chuẩn bị
trong báo chí, thừa nhận cần phải “đuổi kịp trong một thời hạn lịch sử
tương đối ngắn nhất (?) và sau đó vượt trình độ công nghiệp các nước tư
bản tiên tiến”. Như thế có nghĩa là “vượt” cả phái đối lập cánh tả. Nhưng
trong khi tung ra khẩu hiệu “đuổi kịp và vượt” cả thế giới “trong một thời
hạn tương đối ngắn nhất”, các lý thuyết gia mới hôm qua còn chủ trương
bước chậm chạp của con rùa tự nhiên bị cầm tù bởi “yếu tố quốc tế” mà
giới quan liêu sợ như sợ một điều mê tín. Và lời tuyên bố đầu tiên, rõ nhất,