CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 54

trông chờ người Pháp mở đầu cách mạng xã hội chủ nghĩa, người Đức sẽ
tiếp tục và người Anh hoàn thành. Còn người Nga thì đứng xa ở hậu cứ.
Thực tế đã đảo ngược lại. Trong giai đoạn phát triển của Liên Xô hiện nay,
nếu cứ muốn áp dụng máy móc quan điểm thế giới của Mác về lịch sử vào
trường hợp đặc biệt của Liên xô thì sẽ rơi ngay vào những mâu thuẫn
không gỡ ra được.
Nước Nga không phải là mắt xích bền nhất mà là mắt xích yếu nhất
của chủ nghĩa tư bản. Liên xô hiện nay chưa vượt được trình độ của kinh tế
thế giới, nó còn phải đuổi kịp các nước tư bản. Nếu cái xã hội dựa trên cơ
sở xã hội hóa các lực lượng sản xuất của các nước tư bản tiên tiến nhất đối
với Mác là “giai đoạn thấp của chủ nghĩa cộng sản”, định nghĩa ấy rõ ràng
không vận dụng được cho trường hợp Liên xô, hiện vẫn còn rất nghèo so
với các nước tư bản, xét về mặt kỹ thuật, tài sản và văn hóa. Vậy, định
nghĩa chế độ Xô viết hiện nay, với tất cả những mâu thuẫn của nó, không
phải là xã hội chủ nghĩa mà là quá độ giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa
xã hội, hoặc chuẩn bị cho chủ nghĩa xã hội thì đúng hơn.
Một sự quan tâm về từ ngữ như vậy không có ý gì là thông thái
rởm. Sức mạnh và tính ổn định của các chế độ xét đến cùng được xác định
bởi hiệu suất tương đối của lao động. Một nền kinh tế xã hội hóa đang vượt
chủ nghĩa tư bản về mặt kỹ thuật thì thật sự nó phát triển thành xã hội chủ
nghĩa một cách có thể nói là tự động, điều mà khốn thay chưa có cách nào
nói được cho nền kinh tế Xô viết.
Đại đa số những kẻ tầm thường ca tụng Liên Xô theo lý luận như
sau: dù cho chế độ Xô viết hiện nay chưa phải là xã hội chủ nghĩa, sự phát
triển sau này của lực lượng sản xuất, trên những cơ sở hiện nay, sớm hoặc
muộn sẽ phải dẫn đến sự toàn thắng của chủ nghĩa xã hội. Chỉ còn yếu tố
thời gian, trong trường hợp này, là phải bàn cãi. Thế thì có gì phải ồn ào
đến thế? Dù lý luận đó có vẻ không chối cãi được, thật ra nó rất nông cạn.
Thời gian hoàn toàn không phải là một yếu tố phụ, khi nó là một quá trình
lịch sử: lẫn lộn hiện tại với tương lai trong chính trị nguy hiểm hơn trong
ngữ pháp. Sự phát triển không phải như bọn tiến hóa luận tầm thường loại
Oép (Webb) hình dung, sự tích lũy theo kế hoạch và sự “cải tiến” thường