Leon Trotsky
Cuộc Cách Mạng Bị Phản Bội
Dịch giả: Hoàng Khoa Khôi
- 4 -
CUỘC PHẤN ĐẤU CHO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG
Kế Hoạch Và Tiền Bạc
Chúng tôi vừa đặt chế độ xô-viết qua thử thách dưới góc độ Nhà nước.
Chúng tôi cũng có thể làm như thế dưới góc độ lưu thông tiền tệ. Hai vấn
đề Nhà nước và tiền tệ có nhiều mặt chung với nhau bởi vì xét đến cùng, cả
hai rút lại vẫn trở về với vấn đề của mọi vấn đề, đó là vấn đề năng suất lao
động. Sự cưỡng bức của Nhà nước và tiền tệ thuộc về di sản của xã hội
phân chia giai cấp, xã hội này chỉ có thể quyết định những quan hệ giữa
người với người bằng những vật tôn sùng thần thánh hoặc vô thần và đặt
những vật tôn sùng ấy dưới sự bảo hộ của vật tôn sùng đáng sợ nhất, Nhà
nước - một con dao lớn ngậm giữa hai hàm răng. Trong xã hội cộng sản,
Nhà nước và tiền bạc sẽ biến mất. Vậy sự suy tàn dần dà của chúng phải
bắt đầu từ chế độ xã hội chủ nghĩa. Người ta chỉ có thể nói về thắng lợi thật
sự của chủ nghĩa xã hội kể từ thời điểm lịch sử mà Nhà nước sẽ chỉ còn là
một nửa Nhà nước và tiền bạc bắt đầu mất quyền lực ma quái của nó. Điều
đó có nghĩa là chủ nghĩa xã hội được giải phóng khỏi những vật tôn thờ tư
bản, bắt đầu thiết lập được những quan hệ trong sáng hơn, tự do hơn và
xứng đáng hơn giữa người với người.
Những yêu sách đòi “xóa bỏ” tiền bạc, “xóa bỏ” chế độ tiền lương
hoặc “loại trừ” Nhà nước và gia đình, đặc trưng của chủ nghĩa vô chính
phủ, chỉ đáng chú ý ở chỗ chúng là mẫu hình của tư tưởng cơ giới, máy
móc. Tiền bạc không thể bị xóa bỏ một cách độc đoán, cũng như Nhà nước
và gia đình không thể “loại trừ”, chúng phải làm hết nhiệm vụ lịch sử của
chúng, mất hết ý nghĩa rồi mới biến đi. Sự tôn thờ đồng tiền chỉ sẽ nhận
