CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 70

phát súng kết liễu cuộc đời của nó khi sự phát triển không ngừng của cải xã
hội giải phóng giống động vật hai chân khỏi sự keo xỉn từng phút làm việc
thêm và sự băn khoăn xấu hổ trước mỗi khẩu phần lớn, nhỏ. Một khi mất đi
cái quyền lực mang lại hạnh phúc và ném con người vào cát bụi, tiền bạc
chỉ còn là phương tiện kế toán thuận lợi cho thống kê và kế hoạch. Sau đó,
chắc người ta sẽ không cần đến thứ biên lai ấy. Nhưng điều lo lắng ấy
chúng ta để dành phần cho cháu chắt chúng ta, chắc chắn chúng sẽ thông
minh hơn chúng ta.
Sự quốc hữu hóa các phương tiện sản xuất và tín dụng, sự nắm lấy
nội thương của các hợp tác xã và Nhà nước, sự độc quyền ngoại thương, sự
tập thể hóa nông nghiệp, pháp chế về di sản, tất phải hạn chế nhiều sự tích
lũy cá nhân về tiền bạc và làm trở ngại việc biến tiền bạc thành vốn riêng
(cho vay nặng lãi, thương nghiệp và công nghiệp). Chức năng ấy của tiền
bạc, gắn liền với sự kinh doanh khai thác, không bị thanh toán ngay từ đầu
cuộc cách mạng vô sản mà chuyển sang, dưới một dạng mới, Nhà nước
thương nghiệp, ngân hàng và công nghiệp chung. Ngoài ra các chức năng
sơ đẳng hơn của tiền bạc, như thước đo giá trị, phương tiện lưu thông và
thanh toán được giữ lại và còn có một trường hoạt động rộng hơn trong chế
độ tư bản.
Sự xây dựng kế hoạch bằng biện pháp hành chính đã bộc lộ đầy đủ
sức mạnh của nó và đồng thời cản những giới hạn của sức mạnh đó. Một kế
hoạch kinh tế vạch ra một cách tiên nghiệm (a priori), nhất là trong một
nước lạc hậu 170 triệu dân, nhức nhối vì những mâu thuẫn sâu sắc giữa
thành thị và nông thôn, không phải là một giáo lý bất di dịch, mà là một
công trình giả thiết phải kiểm chứng và biến đổi trong quá trình thực hiện.
Người ta còn có thể nêu lên qui tắc sau: sự chỉ đạo hành chính càng “sát
sao” thì tình hình càng vướng mắc cho những người lãnh đạo kinh tế. Hai
đòn bẩy phải dùng để điều chỉnh và cải biên kế hoạch: một đòn bẩy chính
trị, tạo ra nhờ sự tham gia thật sự của quần chúng vào việc lãnh đạo, điều
này không thể có nếu không có một nền dân chủ xô viết, và một đòn bẩy tài
chính, kết quả của sự kiểm tra có hiệu lực những tính toán tiên nghiệm,
bằng một đương lượng chung, điều này không thể có, nếu không có một hệ