CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 72

phần nhờ sự độc quyền ngoại thương và chủ yếu nhờ có tài nguyên thiên
nhiên phong phú: chỉ những tài nguyên ấy cho phép nó tránh chết ngạt
trong gọng kìm của nền kinh tế tự cung tự cấp. Nhưng sứ mệnh lịch sử
không phải là không chết ngạt mà là tạo ra mặt đối mặt với những thành
tựu cao nhất của thị trường thế giới, một nền kinh tế hùng mạnh hoàn toàn
hợp lý, bảo đảm sử dụng thời gian tốt nhất và từ đó sự phát triển cao nhất
của văn hóa.
Nền kinh tế xô-viết đúng là một nền kinh tế trải qua những cuộc
cách mạng kỹ thuật không ngừng và những thí nghiệm vĩ đại, cần phải có
hơn lúc nào hết một sự kiểm tra thường xuyên nhờ một chuẩn mực giá trị
cố định. Về mặt lý thuyết, chắc chắn nếu Liên-xô có đồng rúp vàng, kết quả
của các kế hoạch năm năm sẽ còn tốt hơn hiện nay rất nhiều; nhưng người
ta không thể xét đoán một cái gì hiện đang thiếu. Tuy nhiên cũng không
nên lấy cái nghèo làm điều hay vì cái đó sẽ dẫn chúng ta đến những thất
thiệt mới và những sai lầm kinh tế mới.
Lạm Phát “Xã Hội Chủ Nghĩa”
Lịch sử của chế độ tiền tệ xô-viết cũng đồng thời là lịch sử những
khó khăn kinh tế, những thành công và thất bại, lịch sử những biến đổi
ngoắt ngoéo của tư tưởng quan liêu.
Sự khôi phục đồng rúp năm 1923 – 24, móc nối với sự chuyển sang
chính sách Tân kinh tế gắn bó mật thiết với sự khôi phục các “chuẩn mực
của pháp quyền tư sản” trong lĩnh vực phân phối hàng tiêu dùng. Đồng hắc
mạch (secvôniet) được chính phủ lưu ý chừng nào người ta còn hướng về
người chủ trại. Ngược lại, tất cả các cửa cống của lạm phát được mở toang
trong thời kỳ đầu kế hoạch năm năm. Từ 0,7 tỉ rúp đầu năm 1923, tổng số
các đợt phát hành đầu năm 1928 tiến tới con số tương đối khiêm tốn 1,7 tỉ,
xấp xỉ bằng sự lưu hành tiền giấy thời đế chế trước lúc có chiến tranh,
nhưng cố nhiên không có bản vị kim loại cũ. Xa hơn, năm này sang năm
khác đường cong lạm phát có những bước nhảy điên cuồng như sau: 2 - 2,8
– 4,3 – 5,5 - 8,4! Con số cuối cùng 8,4 tỉ rúp, đạt vào đầu năm 1933. Rồi
bắt đầu những năm co lại và rút lui: 6,69 – 7,7 – 7,9 tỉ (1935).
Đồng rúp năm 1924, chính thức định giá là 13 phờrăng (franc),