1
ẢNH HƯỞNG CỦA LĨNH VỰC KHOA HỌC
TỰ NHIÊN ĐỐI VỚI LĨNH VỰC KHOA HỌC
XÃ HỘI
Trong thế kỉ XVIII và đầu thế kỉ XIX, công việc nghiên cứu các hiện
tượng kinh tế và xã hội diễn ra một cách chậm rãi và được định hướng bằng
các phương pháp chủ yếu dựa trên bản chất của các vấn đề cần nghiên
cứu
. Dần dần người ta hình thành phương pháp thích hợp cho những vấn
đề này mà không cần thiết phải ưu tư nhiều về đặc trưng của các phương
pháp nghiên cứu hay về mối liên quan giữa chúng với đặc trưng của các
phương pháp áp dụng trong các bộ môn nghiên cứu khác. Những nghiên
cứu viên ngành Kinh tế chính trị có thể miêu tả ngành học của mình như
một bộ môn khoa học hoặc bộ môn triết học về xã hội hay luân lí mà không
phải băn khoăn gì về việc chuyên ngành của họ thuộc về khoa học hay triết
học. Thuật ngữ khoa học khi đó chưa mang nghĩa hẹp chuyên biệt như
ngày nay
, và cũng không hề có bất kì một tiêu chí nào nhằm định ra ranh
giới cho các ngành khoa học vật lí hoặc tự nhiên, rồi gắn cho chúng một
chân giá trị đặc biệt. Thực ra những người cống hiến cho các ngành này sẵn
sàng lựa chọn cái tên triết học khi phải suy nghĩ tới những khía cạnh chung
hơn trong các vấn đề họ nghiên cứu
, và đôi khi chúng ta còn tìm thấy đâu
đó cụm từ “triết học về tự nhiên” tương phản với “khoa học về luân lí”.
Trong nửa đầu thế kỉ XIX, một tâm thế mới khiến sự phân biệt này xuất
hiện. Thuật ngữ khoa học ngày càng trở nên bị bó hẹp trong các chuyên
ngành vật lí và sinh vật - là các ngành khi đó cũng đang phải tự tranh đấu
cho hai tiêu chí đặc thù của mình, tính chính xác và tính tất định, để phân
