cũng vẫn không có được một công cụ tốt hơn để giải quyết vấn đề mà
chúng ta theo đuổi trong nhóm các ngành khoa học xã hội.
Do vậy ý tưởng, vốn được ngụ ý trong hệ thống phân cấp khoa học của
Comte
cũng như trong nhiều lập luận khác nữa, rằng lĩnh vực khoa học
xã hội ở một mức độ nhất định nhất thiết phải dựa trên lĩnh vực khoa học
vật lí, rằng chúng chỉ có thể hi vọng có được thành công sau khi có sự
thành công của lĩnh vực khoa học vật lí - cái lĩnh vực cho phép chúng ta
xem xét các hiện tượng xã hội dưới các góc độ vật lí, bằng “ngôn ngữ vật
lí” - là thứ ý tưởng hoàn toàn sai lầm. Việc giải thích các quá trình tâm trí
bằng các công cụ vật lí hoàn toàn xa lạ với nhóm các ngành khoa học xã
hội, và đấy là vấn đề của khoa tâm sinh lí (physiological psychology). Dù
vấn đề này có thể giải quyết được hay không, thì đối với lĩnh vực khoa học
xã hội, các thực thể tâm trí nhất thiết cần phải được xem là điểm khởi đầu,
bất kể sự hình thành chúng có được giải thích ngọn ngành hay không.
Ở đây chúng ta không thể xem xét mọi biểu hiện đặc trưng của “khách
quan luận” trong cách tiếp cận duy khoa học, thứ luận thuyết đã tự rơi vào
ngõ cụt và đã gây ra sai lầm trong lĩnh vực khoa học xã hội. Trong phần
khảo cứu lịch sử ở phần sau, chúng ta sẽ phát hiện thấy nhiều hình thức
khác nhau của khuynh hướng này trong nỗ lực tìm hiểu các tính chất “thật”
của các đối tượng thuộc về hoạt động con người, vốn bị các quan niệm này
khác về chúng che lấp. Ở đây chúng tôi chỉ trình bày một khảo cứu sơ lược.
Một khuynh hướng chung trong nghiên cứu các hiện tượng xã hội, song
song với các trào lưu dựa trên hành vi luận và các chủ thuyết tương tự, là
việc gạt bỏ mọi hiện tượng “thuần túy” định tính và tập trung vào các khía
cạnh định lượng, vào những thứ có thể đo đếm được, theo kiểu của lĩnh vực
khoa học tự nhiên. Ở phần trước, chúng ta đã trình bày vì sao xu hướng này
trong nhóm các ngành khoa học tự nhiên lại là một kết cục tất yếu xuất phát
từ một nhu cầu cụ thể của lĩnh vực này: đó là nhu cầu thay thế bức tranh về
thế giới quan sử dụng các chất liệu cảm giác bằng bức tranh hình thành từ
các đơn vị được tách biệt bởi các mối quan hệ tường minh. Thành công của
phương pháp này trong lĩnh vực khoa học tự nhiên đã khiến nó có xu
