- Ông lại lảm nhảm về Thượng đế, trong khi lúc còn ở Kolyma ông là
kẻ vô thần ngoan cố. - Ông Tsanka tức giận lào phào bằng cái miệng không
răng của mình.
- Chuyện ấy xưa rồi - nhà vật lý bình thản nói. - Còn bây giờ, nhờ sự
lao động cần cù của mình, tôi đã biến đổi.
- Thế ông làm gì ở đó, nhà vật lý nửa mùa? Chắc là vẫn tiếp tục bôi
bẩn ra giấy?
- Ồ, ồ, Tsanka, cậu không hiểu được đâu… - Ông Bushman lại định
diễn thuyết.
- Phải, chúng tôi là những kẻ tăm tối, vô học mà. - Ông Tsanka cay
độc ngắt lời.
- Nhưng cậu không hiểu biết về vật lý! - Ông Bushman không kìm
được, hét toáng lên. - Mà hiện giờ cũng chẳng có mấy người hiểu nó. Vật
lý và khoa học tự nhiên nói chung là tất cả, là toàn bộ cuộc sống! Còn
những thứ liên quan đến nhân văn, chỉ là sự hoang tưởng, là mưu toan tìm
hiểu về những điều hư vô của loài người. Chẳng lẽ có thể nghiên cứu, mô
tả sự điên loạn của con người trong quá trình tìm kiếm sự giàu sang và vinh
quang. Dĩ nhiên là không rồi. Đó chẳng qua chỉ là sự rối loạn tinh thần của
loài người nói chung. Con người đánh mất định hướng. Đồng tiền làm thay
đối vị trí của cây kim la bàn trong đời sống, và con người, cùng với sự xuất
hiện của tiền tệ không đi đúng hướng nữa. Người đầu tiên nghĩ ra đồng tiền
đúng là một con quỷ vĩ đại. Vai trò quan trọng nhất của đồng tiền là tạo ra
sự thù địch vĩnh viễn giữa con người với nhau để sở hữu nó. Cậu không thể
hình dung nổi, chỉ vì cái tờ giấy vẽ hình con người mà chưa chắc đã xứng
đáng nhất, người ta có thể sẵn sàng làm mọi chuyện, mà phần lớn là những
chuyện thấp kém nhất. Chẳng lẽ đó không phải là sự thần thánh hóa con
người, là chính sách ngu dân? - Ông Bushman ngừng lời, ngẫm nghĩ một
lát rồi phẩy tay. - Thôi, mặc xác chúng. Cũng may là ở đây không có những
