thức ăn lấp ló trong bụi cây cách đó không xa, trông xơ xác và thủng lỗ
chỗ.
Kesyrt bước xuống xe, đứng nhìn rất lâu khuôn mặt tái nhợt của
Tsanka, lắng nghe hơi thở đều đặn của cậu qua cái miệng he hé. Sau đó cô
nhẹ nhàng đắp lên người cậu chiếc áo khoác lông ngắn của mình rồi đi
xuống sông.
Cô lội cả hai chân xuống dòng nước lạnh, gột rửa cẩn thận những vết
bẩn trên quần áo, rửa ráy rất lâu, rồi lên bờ, tết tóc, cầu nguyện, sau đó ngồi
xuống tảng đá lớn, chống cằm lên lòng bàn tay, buồn rầu nhìn ra sông.
Dòng nước trong vắt, chảy ra từ các khe núi, băng qua các mỏm đá,
xuôi về phía đồng bằng mênh mông. Lũ cá nhỏ đuổi theo nhau, bơi ngược
dòng, đến tận ngọn nguồn của dòng sông, đến tận làng Duts-Khote, đến cối
xay nước, đến chỗ mẹ Haza.
“Mẹ ơi, mẹ yêu quý ơi, - Kesyrt thầm nghĩ, - người thân yêu duy nhất
của con ơi, mẹ sống một mình ra sao?.. Mẹ yêu quý! Con muốn về nhà…
Nhưng nhà nào? Chiếc cối xay của người ta lại là ngôi nhà của mình. Con
biết làm gì đây? Con phải sống thế nào? Con bất hạnh quá, mẹ ơi!”
Nhớ đến người chồng quá cố của mình, Kesyrt bật khóc cay đắng, và
lần đầu tiên trong đời, cô nhận ra rằng, tuổi niên thiếu và tuổi trẻ của cô đã
trôi qua, và tất cả những gì thân yêu, hạnh phúc, vô tư cũng trôi qua. Mọi
chuyện đã kết thúc, cuộc sống phía trước thì u ám như của mẹ, cuộc sống
của một người đàn bà độc thân…
Đến trưa, sau khi đã vượt qua bao nhiêu đèo dốc, họ mới đến làng
Makhketa. Tsanka muốn dừng chân phía sau làng, cho con ngựa nghỉ một
lát, nhưng Kesyrt bảo cô sẽ đi bộ trước, cô muốn sớm về gặp mẹ.
Họ lại đi tiếp, khi lên dốc Tsanka xuống xe, đi bộ bên cạnh, liếc nhìn
Kesyrt. Bất chấp mọi nỗ lực của Tsanka muốn cô mở miệng, nhưng Kesyrt
