Tiếng nức nở của ông lão Tsanka mỗi lúc một nhỏ dần rồi cuối cùng
tắt lịm. Ông lão tuyệt vọng nhắm mắt lại, và trong trí nhớ của ông chợt hiện
lên rất rõ những hồi ức của một thời trai trẻ… Mà cũng có cái để nhớ lắm
chứ… Và thật lạ, toàn bộ tuổi thanh xuân của ông đều gắn liền với chỗ này,
với nguồn nước này… Thời gian trôi nhanh quá!
Cả cuộc đời của mình, theo lời ông Arachaev Tsanka, cũng như lịch sử
hai thế kỷ gần đây của vùng đất Chechnya, chỉ có bảy năm, từ 1918 đến
1924 là hòa bình, và người dân được sống trong hạnh phúc, yên ổn. Đó là
thời của cảnh điền viên! Có thể vì thời gian đó ông Tsanka còn nhỏ, mà tuổi
thơ bao giờ cũng vô lo và nông nổi. Tuy nhiên cuộc đời ông cũng gắn với
sự kiện nước Nga bị phân hóa vì những mâu thuẫn nội tại nên đã hoàn toàn
đánh mất quyền kiểm tra và giám sát những người miền núi.
Thành trì cuối cùng của đế chế Bắc Kavkaz là pháo đài Vedeno trên
núi cao, bị bỏ hoang từ năm 1917. Ngài thống đốc của địa hạt, không nói
một lời với đội phòng vệ, trong đêm đã bỏ chạy đến Vladikavkaz cùng với
gia đình, dưới sự hộ tống của những người Chechnya thân tín. Hai ngày
sau, những người miền núi địa phương đã bao vây pháo đài và biến nó
thành một đống gạch vụn. Một vài sĩ quan định chống lại liền bị bắn chết,
còn hầu hết được dẫn giải an toàn đến huyện lỵ Shali trên bình nguyên -
trung tâm của Chechnya.
Bảy năm liền, cộng đồng người dân tộc Vainakh được sống tự do, theo
những luật lệ Adat cổ xưa của mình. Chính trong thời kỳ này, mối quan hệ
giữa những người miền núi với những người Cozak Terek và Cozak Greben
rất hòa thuận. Không có thế giới quan về những vùng đất khác, người dân
sống hồn nhiên, giản dị và chủ yếu làm nông.
Nhưng ngọn gió biến động đã thổi tới vùng núi. Bắt đầu công cuộc
chinh phục mới đối với vùng đất Kavkaz. Lần này mọi sự được tính toán kĩ
lưỡng hơn, tinh vi hơn và cũng thâm hiểm hơn. Những người Bolsevich đi
bằng “con đường khác”. Những câu khẩu hiệu “Hòa bình”, “Ruộng đất”
