- Tsanka, Tsanka! Đi nhanh lên! - Bushman vung tay loạn xạ, hét to
bằng một giọng đã ngà ngà. - Chúng ta đã được tự do! Kế hoạch của tôi
thật thiên tài! Tôi đã đạt được mục đích! Tiến lên!. Chỉ có tiến lên!
Vấp một cú, Bushman ngã sóng xoài, không đứng lên nổi, tự cười
nhạo mình rồi nói:
- Đứng lên! Đứng lên đi, Bushman! Mày phải đi tiếp! Tương lai đang
nằm trong tay mày. Cả thế giới sẽ phải ngưỡng mộ mày!
Tsanka đứng nhìn mãi cái vở diễn của người bạn đường, quay đầu nhổ
một bãi nước bọt rồi chậm chạp đi theo dòng chảy.
Những đám mây đen vần vũ trong hẻm núi, cảnh vật xung quanh lại
chìm trong bóng tối, trời lại mưa như lúc nãy: to, nặng hạt và lạnh buốt.
Cũng như lớp tuyết năm ngoái đang tan ra, một đêm dài vô tận cũng đang
tan dần. Cảnh vật xung quanh bắt đầu trở nên sáng rõ hơn: Những tảng đá
màu xanh-nâu to nhỏ khác nhau như số phận con người nằm lộn xộn dưới
chân, dòng nước sông nhờ nhờ trong khe núi vẫn tuôn chảy ào ạt, sủi bọt,
kêu réo bất tận, hai bên bờ là những vách đá cao sừng sững không thể vượt
qua nổi với các khe xói mọc đầy bụi cây rậm.
Ban ngày đi lại dễ dàng hơn. Nước mưa xối thẳng vào lưng, vào gáy,
tự do chạy dọc theo cột sống xuống dưới. Tsanka bước như máy, đầu óc
nghĩ về những dãy núi Kavkaz xa xôi, về mẹ, về vợ con và họ hàng ruột
thịt. Đã bao lần anh mong ước được tự do như thế này! Anh có cảm giác
mình sẵn sàng đi bộ đến tận cùng trời cuối đất, miễn là được tự do. Nhưng
giờ đây Tsanka mới nhận ra sự yếu ớt trong cơ thể, đôi chân chỉ chực
khuỵu xuống, không muốn bước nữa, anh chỉ muốn ngã vật ra và thiếp đi
không còn biết gì, để không bao giờ phải tỉnh dậy và trải qua những nỗi
khốn khổ này nữa. Những cơn lạnh run bắn cả người không sao kìm lại
được.
