Israel cuối cùng đã quay lại “sân chơi” lập ra những phiên tòa dành cho
những tội phạm chiến tranh của Đức Quốc xã sau khi nhà cầm quyền Mỹ rút
quyền công dân của John Demjanjuk, một công nhân sửa xe gốc Ukrainia đang
sinh sống tại Cleveland, Ohio. Anh ta bị tố giác là người lính gác tàn ác của trại
Treblinka dưới cái tên là "Ivan Grozny". Hai thập niên sau phiên tòa xử
Eichmann như là cha đẻ của Giải pháp Cuối cùng, giờ đây Israel quyết định đảm
nhận như là một con quái vật đứng ở đầu kia của dây chuyền mệnh lệnh, một lính
gác đã đánh đập và tra tấn những nạn nhân lúc họ bị đẩy vào phòng hơi ngạt. Đây
là cơ hội chứng minh rằng không chỉ có sự tồi tệ của người Đức, mà còn có sự
suy đồi của những người tự nguyện cộng tác với họ trong những lãnh thổ bị xâm
lăng ở Đông Âu. Tuy nhiên, không giống như phiên tòa xử Eichmann, vụ án công
khai của John Demjanjuk đã biến thành một sự tan rã luật pháp kéo dài 7 năm,
được phản ảnh rất nghèo nàn qua tất cả những gì liên quan đến vụ việc.
Vụ Demjanjuk bị tước quyền công dân Mỹ năm 1981, và bị trục xuất về
Israel năm 1986 để đối mặt với trách nhiệm khi anh ta là Ivan-Khủng khiếp của
trại Treblinka, là nơi mà chừng 800.000 người Do Thái đã chết. Một lần nữa, như
trong phiên tòa Eichmann, những người sống sót bước ra vạch mặt chỉ tên vào kẻ
đã hành hạ họ. Sau một thời kỳ nghe lời chứng kéo dài 17 tháng, được truyền
hình trực tiếp từ một nhà hát đã được cải tạo lại ở Jerusalem, tòa án cấp quận của
Israel đã tuyên bố Demjanjuk có tội và kết án tử hình "không chút do dự hay hoài
nghi nào cả". Vị luật sư nóng nảy hay gây gổ của anh ta, Yoram Sheftel, quả là
một con người mà người Israel phải ghét cay ghét đắng, vì ông là một người
Israel lại đi bào chữa cho một tên Đức Quốc xã. Một người sống sót đã tạt axít
vào mặt Sheftel, làm hắn hỏng một con mắt vĩnh viễn.
Việc kết án Demjanjuk dựa trên thẻ căn cước từ trại huấn luyện SS tại
Trawniki ở Ba Lan (hàng số 1393) cũng như là dựa trên những mâu thuẫn về tình
trạng ngoại phạm của Demjanjuk. Chính chứng cứ tình cảm xúc động của những
người sống sót ở Treblinka khi nhận ra Demjanjuk đã xác minh nhân thân anh ta
đúng là Ivan-Khủng khiếp và đã xác định anh ta có mặt tại Treblinka ở Ba Lan
hồi đó.
