thành công dựa vào những tư liệu của Xô Viết để cứu Demjanjuk khỏi giá treo
cổ.
Tòa án đã tuyên bố Demjanjuk chỉ có một cơ hội để tự bào chữa cho mình
khỏi những trách nhiệm liên hệ đến Treblinka. Một phiên tòa mới nhằm xét xử
những hành vi khả thể của anh ta ở Sobibor hay ở những trại khác đã bị cho là bất
hợp lý sau 7 năm nghị án ở Israel. Một vấn đề không tiện nói ra là bất cứ thay đổi
nào trong những vấn đề dẫn độ Demjanjuk có thể gây xung khắc với các tòa án
Mỹ. Nếu Demjanjuk không phải là Ivan-Khủng khiếp, anh ta sẽ không bị kết án
đúng là một "Ivan khủng khiếp" nào đó.
Vụ Demjanjuk là một đòn thất bại về chính trị đối với chính quyền Israel.
Nó gây bối rối cho những nỗ lực của Mỹ muốn quét sạch các tội phạm chiến
tranh, đồng thời nó cũng tung một đòn triệt hạ những tổ chức săn tìm bọn Đức
Quốc xã. Mặc dù được tha bổng, Demjanjuk đã để lại quá nhiều thắc mắc không
có ai trả lời được. Trên hết là chuyên phiên tòa đã trở nên cái tát vào mặt những
người sống sót. Những ký ức đớn đau của họ về những gì đã xảy ra cách đây nửa
thế kỷ đã bị người ta coi tất cả là sai hết. "Kính thưa quý vị, giờ là lúc tất cả bọn
Đức Quốc xã có thể ăn mừng rồi đấy. Chúng sẽ ăn mừng vì tên sát nhân kia sẽ
tiếp tục sống nốt quãng đời còn lại, còn tôi và, chúng ta, chỉ có một nhúm nhỏ
còn sót lại đây, nỗi đau sẽ mãi mãi ở bên chúng ta". Yosef Charni, một trong năm
người sống sót ở Treblinka làm chứng chống lại Demjanjuk, đã nói như thế giữa
tiếng reo hò bên ngoài phòng xử sau khi đọc lời phán quyết. Cố nuốt nước mắt
ông lên tiếng nói: "Tôi cũng chỉ là một con người thôi, đôi khi tôi tự hỏi mình
rằng giờ đây tôi có còn đáng sống không chỉ để chứng kiến trong đất nước tôi lại
xảy ra một chuyện như thế này".
Chỉ có Tòa án Tối cao đã làm rõ được tính toàn diện của vấn đề. Hơn hai
tháng sau, nó đưa ra kháng nghị đòi tổ chức phiên tòa mới. Trong đêm cuối,
Demjanjuk đã được đưa ra phi trường Ben-Gurion, do những viên chức ưu tú của
nhà tù Israel áp giải. Anh ta đã đi New York, ngồi ghế hạng thương nhân, trên
chuyến bay của E1 Al, hãng hàng không quốc gia của Israel. Bao nhiêu là chuyện
oái ăm thì nay là chuyện cuối cùng: có lẽ chính người Israel đã vô tình cứu mạng
