"Có những vườn cây ăn trái mà người Ả Rập bỏ lại" Dror chuyển sang câu
chuyện khác: "Trong những năm đầu, một người bạn của tôi đã cố gắng đào
mương dẫn nước cho những vườn cây ấy, nhưng nước đã không chảy. Anh ta đã
ngồi xuống ăn một trái quýt. Thình lình một người đàn ông xuất hiện. Ông ta là
người Ả Rập nói được chút ít tiếng Hebrew. Ông ta đã cắt nghĩa cách thức đặt
những ống dẫn nước và làm cho hệ thống hoạt động. Bạn tôi hỏi làm sao ông ta
biết được chuyện đó. Ông ta trả lời: Đây là vườn cây của tôi mà. Quí vị có biết
người bạn của tôi đã kể câu chuyện này khi nào không? Mới cách đây có 2 năm".
Ồng kể tiếp, một lần nọ có hai cậu học sinh cùng viết một đề tài về việc khai
sinh ra khu kiều dân, vì thầy giáo của chúng muốn biết tại sao một nhóm cây trắc
bá mọc trên khu kiều dân này lại cao hơn nhóm kia. Cha mẹ của chúng đã không
nói gì, vì thế chúng dắt nhau đến gặp Dror. "Tôi đã kể cho chúng rằng những cây
cao hơn do người Ả Rập trồng để bảo vệ những khu vườn cây khỏi những cơn
gió. Còn những cây nhỏ hơn là do chúng ta trồng sau này. Đó là lý do tại sao
chúng nhỏ hơn" Dror giải thích tiếp, "Có một hầm trú bom bên những cây đó và
tôi đã bảo là chúng ta cần những hầm trú bom ấy vì. những người đã sống nơi
đây giờ đang sống ở Lebanon và họ muốn báo thù.
"Bây giờ là năm 1981. Tôi đã ở đây phỏng vấn những người sống sót và tôi
thường nhìn ra ngoài cửa sổ. Tôi nhìn những cây cao và hầm trú bom. Có một
mối liên hệ nào đó giữa nạn tàn sát người Do Thái và các bậc cha mẹ, những
người không muốn kể lại sự thật về những cây cao và hầm trú bom kia".
Trên một bức tường trong phòng của Dror có dán một áp phích to đùng in
chân dung hai diễn viên múa hiện đại-Liat, con gái của ông và chàng rể Nir. Tâm
áp phích ấy quảng cáo một buổi trình diễn có tên là Hakira, nghĩa là "cuộc điều
tra". Buổi trình diễn ấy tái diễn hai biên bản thẩm vấn (nói theo ngôi thứ nhất):
một là bản tường thuật của một người Do Thái bị mật vụ Đức thẩm vấn và bản
tường thuật kia là những kinh nghiệm bị tra hỏi của một người Palestine nằm
trong tay của Cơ quan An ninh Nội địa Shin Bet. Thông điệp quá rõ-khi đối xử
với người Ả Rập, người Do Thái lại đang sử dụng cùng những phương pháp của
