đạt tiếng tăm đều sống ở đó khoảng thời gian ấy. Về sau tôi thường nói: “Có vi
khuẩn gây ra bệnh vĩ đại trong thị trấn cũ đó. Người ta bị nhiễm bệnh gần hết,
mỗi tôi thì thoát!”
Công việc, thư từ, hội nghị với các quan chức khiến tôi bận rộn suốt ngày
đêm, nhưng ngay khi có thời gian là tôi lao vào xây dựng một động cơ đơn giản
trong xưởng cơ khí đối diện nhà ga xe lửa, vì tôi có mang từ Paris về một số tài
liệu cho mục đích này. Tuy vậy, cũng phải đến hè năm đó tôi mới làm xong. Cuối
cùng thì tôi cũng được thỏa mãn khi nhìn dòng điện xoay chiều tạo ra bởi các
vòng xoay mà không cần bộ phận trượt hay bộ chuyển mạch như tôi đã hình dung
một năm trước.
Chiếc máy là một niềm vui lớn, nhưng những gì xảy ra sau đó còn vui hơn
nhiều. Trong số những bạn mới của tôi có cựu thị trưởng thành phố, ông Sauzin.
Ông ít nhiều cũng biết đến các phát minh của tôi. Tôi thì cố gắng có được sự ủng
hộ của ông. Ông rất chân thành với tôi và hay giới thiệu dự án của tôi với nhiều
người giàu có, nhưng thật xấu hổ, chẳng thấy ai hồi đáp cả. Ông muốn giúp đỡ
tôi bằng mọi cách có thể. Tôi chợt nhớ lại một hình thức “giúp đỡ” rất đặc biệt
của Sauzin sau này vào ngày 1/7/1917, dù không liên quan đến tiền bạc, nhưng
cũng rất đáng quý. Chả là năm 1870, khi người Đức xâm lược đất nước này, ông
Sauzin đã kịp chôn giấu một lô lớn rượu St. Estephe 1801. Ông kết luận rằng ông
biết không có ai xứng đáng thưởng thức loại rượu quý đó hơn tôi. Có thể nói, đây
là một trong những sự kiện khó quên nhất vào giai đoạn này.
Bạn tôi giục tôi về Paris càng sớm càng tốt để tìm sự ủng hộ đó. Tôi rất
muốn, nhưng công việc và những cuộc đàm phán lại kéo dài do đủ các loại trở
ngại nho nhỏ. Có lúc, tình hình dường như vô vọng. Để minh họa cho phong cách
làm việc “toàn diện” và “hiệu quả” kiểu Đức làm tôi chết lên chết xuống, tôi xin
đề cập ở đây một trải nghiệm khá buồn cười.
Lần đó, chúng tôi cần lắp một bóng đèn sợi đốt 16 cp ở hành lang. Khi chọn
được vị trí thích hợp, tôi cho anh monteur chạy dây. Hì hụi được một thời gian,
anh kết luận rằng phải tham vấn kỹ sư. Viên kỹ sư có phản đối một số chỗ nhưng
cuối cùng đồng ý rằng đèn nên đặt 2 inch cách chỗ tôi đã chỉ định. Công việc tiếp
tục được tiến hành. Một hồi sau, viên kỹ sư hơi lo và bảo tôi rằng nên báo cho
thanh tra Averdeck biết. Nhân vật quan trọng đó được gọi đến, ông kiểm tra, thảo
luận và quyết định rằng đèn nên được chuyển trở lại 2 inch, chỗ mà tôi đã đánh
