khác. Một trong những điều tích cực của người Thực dân Tây Ban Nha là ở
chỗ: Họ cho phép những nô lệ châu Phi được giữ nguyên các nghi lễ tôn
giáo của mình, họ chấp nhận chuyện đó. Xét theo một vài khía cạnh, thì đó
là cách để xoa dịu người nô lệ, vì trong điều kiện thời tiết như thế này, với
sự bóc lột và hành hạ tàn tệ trong các đồn điền mà người nô lệ phải chịu
đựng, chắc chắn sẽ có rất nhiều cuộc nổi loạn; vô số nô lệ đã bỏ trốn và bị
truy đuổi gắt gao - nhưng ít nhất họ cũng được duy trì các truyền thống tôn
giáo và tập quán sinh hoạt của mình.
Trong khi đó ở Mỹ tình hình lại rất khác, ở Mỹ, các nô lệ đâu có được
tự do tôn thờ thần linh theo cách riêng của mình. Tất nhiên là ở Mỹ có
nhiều tôn giáo khác - đạo Hồi, đạo Do Thái, đạo Phật - nhưng đó không
phải những tín ngưõng nguyên thủy của người dân châu Phi. Trong khi đó ở
đây Thiên Chúa giáo vẫn là phổ biến nhất, hầu như không có tôn giáo nào
khác ngoài đạo Thiên Chúa, tuy nhiên giữa cộng đồng nô lệ vẫn tồn tại
những tín ngưỡng được lưu truyền từ xa xưa, thời tổ tiên họ còn ở châu Phi.
Và chính vì sự bao dung và trộn lẫn tôn giáo đó mà nhiều nhân vật và hình
mẫu Thiên Chúa giáo lại sử dụng với những cái tên khác để xuất hiện trong
những nghi lễ và tập quán tôn giáo của người nô lệ gốc Phi
[111]
, thể hiện
như những vị thần trong tín ngưỡng nguyên thủy, chứ không còn là những
vị thánh của Thiên Chúa giáo như trước kia. Phải công nhận đây là một sự
khác biệt rất lớn.
Đó có thể là lý do tại sao một sốngười crillo muốn sáp nhập vào Mỹ
Trong số những người yêu nước thời kỳ đó có cả những người mang
tư tưởng sáp nhập vào Mỹ, nhưng cũng có nhiều người phản đối vì mói đó
chưa lâu, nước Mỹ cũng vẫn còn Chiến tranh ly khai (tức Nội chiến), kéo
dài từ năm 1861 đến 1865, trong đó chiến thắng cuối cùng thuộc về miền
Bắc và trong giai đoạn này Abraham Lincoln đã nổi lên như một trong
những Tổng thống vĩ đại nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Nhưng cần nhắc lại là ngay từ đầu thế kỷ thứ 19 trong cộng đồng
những người Tây Ban Nha crillo chủ đất và sở hữu nô lệ đã manh nha có tư
tưởng sáp nhập vào Mỹ, nhất là ở miền tây của hòn đảo - họ muốn trở thành
