Ở Colombia, đã có những tổ chức vũ trang đấu tranh theo đường lối
du kích, những cuộc đụng độ lẻ tẻ diễn ra tử năm 1948, rất lâu trước khi
chúng tôi bắt đầu đấu tranh cách mạng ở Cuba. Nhưng đây lại là một câu
chuyện khác, phức tạp hơn, vì ở Colombia, những lực lượng du kích không
được nhìn nhận như Phong trào ngày 26 tháng 7 của Cuba. Đằng sau đó còn
rất nhiều chuyện nữa. Tôi cũng không muốn bàn sâu thêm về tình hình khi
đó; những vấn đề này vẫn luôn hết sức nhạy cảm.
Che có kể hay giải thích với ông về những kế hoạch mà ông ấy định
thực hiện liên quan đến Bolivia và Argentina không? Ông ấy có chia sẻ
gì với ông không?
Khi đó anh ấy rất sốt ruột. Những ý tưởng mà anh ấy đưa ra cực kỳ
khó thực hiện. Do đó, xuất phát từ kinh nghiệm của chính mình, tôi đã
khuyên Che phải chờ đến khi tình hình thuận lợi hơn. Chúng tôi gọi ý rằng
anh ấy cần thêm thời gian, chứ không nên nôn nóng. Điều chúng tôi muốn
làm lúc đó là chờ đến khi các nhóm khác, không nổi tiếng nhiều bằng Che,
tiến hành những bước đi đầu tiên, tạo ra những điều kiện thuận lợi hơn cho
các mục tiêu mà Che đã đề ra. Có điều anh ấy quá hiểu về những yêu cầu
của cuộc sống du kích, anh ấy biết là con người ta phải cần có sức chịu
đựng cực kỳ dẻo dai, có sức khỏe tốt, và tuổi tác cũng là vấn đề quan trọng,
và mặc dù Che có thể vượt qua tất cả những điểm hạn chế về thể chất nhờ
nghị lực sắt đá của mình, anh ấy cũng hiểu rằng nếu chờ đợi quá lâu, anh ấy
sẽ không còn đủ sức khỏe và sự dẻo dai cho cuộc đấu tranh du kích nữa.
Dần dần anh ấy bắt đầu trở nên rất lo lắng về những yếu tố đó, mặc
dù anh ấy không mấy khi thể hiện ra ngoài. Khi đó Che đang phải giải
quyết những vấn đề cực kỳ khó khăn: gần như ngay trong những ngày đầu
tiên của cuộc Cách mạng, Che đã giao cho Jorge Ricardo Masetti, một nhà
báo người Argentina, - người đã từng ở cùng chúng tôi trong vùng núi
[206]
nhiệm vụ tổ chức một nhóm du kích ớ miền bắc Argentina. Và
Masetti đã hy sinh khi thực hiện sứ mệnh đó
[207]
. Bi kịch này lầm Che
gần như suy sụp, vì một khi anh ấy cử ai đó đi thực hiện nhiệm vụ và không
may bi kịch xảy ra với cái chết của người đó thì Che bao giờ cũng rất buồn
