chung quanh. Mọi người làm lấy bánh để ăn, đan lấy dép mà dùng, và xẻ lấy
gỗ làm đồ-đạc. Thiếu thì ngủ dưới đất, ngoài trời. Mỗi người được phát hai
tấm chăn nhẹ và một chiếc gối gỗ. Quần áo cũng may lấy mà mặc. Chính
Cam-Địa cũng cắt lấy cho bà vợ hai bộ áo và ông rất bằng lòng khi thấy bà
mặc. Lệ-luật trong trại rất nghiêm. Cấm ngặt uống rượu và hút thuốc lá. Ai
muốn ăn mặn cũng được. Song, sau khi tuyên-truyền về sự ích lợi của các
món chay, thì mọi người đều theo ông mà tập bỏ dần thói quen ăn thịt.
Ai ra tỉnh có việc mua bán, giao-dịch cho đoàn-thể thì được đi xe hỏa
nhưng chỉ được lấy vé hạng ba. Còn nếu đi việc riêng hoặc đi chơi thì phải
đi bộ. Cam-Địa có việc phải đi cãi luôn ở tỉnh, nhưng ông chỉ đi chân. Ông
ra đi từ 2 giờ sáng và đến khuya mới về đến nhà.
Thường thường trong trại, bữa điểm-tâm ăn vào hồi 7 giờ, bữa trưa hồi
11 giờ, bữa chiều 5 giờ rưỡi. 7 giờ rưỡi tối là giờ đọc kinh và 9 giờ, thì mọi
người đi ngủ. Các món ăn đều là những món ăn rất thanh đạm. Nhiều khi họ
còn tránh những món nấu nướng, và chỉ ăn hoa-quả, đậu phụng, dầu ô-liu
trừ bữa, Riêng Cam-Địa và Kallenbach (người cộng-sự thân nhất của ông)
thì sữa cũng không ăn. Kallenbach hồi bấy giờ có một ngôi nhà sang trọng
rộng rãi trên một ngọn đồi ở Johannesbourg, song ông không ngần ngại từ
bỏ cuộc đời xa hoa vẫn sống từ trước, mà đến ăn ở trong trại, cùng các đồng
chí chia sẻ sự khó nhọc và thiếu thốn. Ông lại cùng Cam-Địa chia nhau
giảng dậy cho các trẻ trong trại sử-ký, địa-dư, toán-pháp, cùng những điều
cần yếu về tôn-giáo, v.v…
Tháng 10 năm 1912, Gopal Krichna Golanale, giáo sư Anh văn cùng
kinh-tế học ở Ấn, sang Nam-Phi đến ở trong trại một tháng để khảo-sát vể
cách tổ-chức đời sống ở đấy, và để giúp Cam-Địa những điều sở cầu hầu
nâng cao khả năng kinh-tế của đoàn thể. Golanale là một trong những nhà
lãnh-tụ được kính nể nhất của phong-trào quốc gia Ấn, một nhà trí thức rất
thông minh, nổi tiếng là có con mắt biết xét người. Ở Nam-phi, sau khi tiếp-
xúc với đủ mọi nhân vật Âu và Ấn, Golanale gặp các tướng Smuts và Botha,
hai yếu nhân của chính-phủ Liên-hiệp Nam-phi. Cuộc thảo-luận kéo dài 2
giờ liền. Trở về trại, Golanale báo cho Cam-Địa biết rằng hai nhân vật nói
