Bấy giờ Tilak đã được tạm tha. Cam-Địa từ Nam-Phi, qua Anh, đáp tầu
về. Ông sốt sắng đi các làng tuyển lính tình nguyện giúp Anh. Năm 1916,
nhân việc dân Ái-Nhĩ-Lan khởi nghĩa, Tilak lại bắt đầu hoạt động ráo riết.
Ông thu hút được rất nhiều chính-khách tên tuổi theo mình, như bà Annie,
Besant, Sir C.P. Ramasouami Aiyer và Yinnah.
Nhưng sự hy sinh của người Ấn ở bãi chiến trường đã cảm hóa được
phần nào các nhà cầm quyền Anh. Ngày 20 tháng 8 năm 1917, viên Bộ-
Trưởng Ấn-Độ sự vụ là Edwin S. Montagu tuyên bố trước Hạ Nghị-Viện
rằng Chính-phủ đang dự định cho phép người Ấn tham dự một cách chặt chẽ
hơn vào tất cả mọi ngành cai trị, cùng là cho họ được hưởng những thực
hiện dân chủ, để họ có thể lần lần đi tới sự tự trị.
Coi đó là một lời hứa hẹn đáng tin cẩn, người Ấn nán lòng chờ đợi.
Tháng 8 năm 1918, chiến-tranh chấm dứt. Và đến tháng giêng năm
1919 thì các cuộc biến động lại bắt đầu.
Tại sao ?
Vì lời hứa của viên Bộ-Trưởng Ấn-Độ sự vụ, đã tiêu tan như mây khói
không để lại một chút dấu vết.
Người Ấn cảm thấy những dòng máu họ rỏ khắp năm mặt trận để gìn
giữ cho của cải người Anh được toàn vẹn, đã hoàn toàn là một sự phí phạm.
Tilak đã bị bắt lại ngay sau chiến-tranh chấm dứt. Bà Besant cũng thế.
Hai anh em Chaoukat và Mohammed Ali, lãnh tụ Hồi cũng bị giam suốt thời
hạn chiến-tranh. Khắp Ấn-Độ, những tòa án đặc biệt được thành lập để xử
kín chính-trị phạm. Một số lớn báo chí bị đóng cửa hoặc khóa miệng bởi
chế-độ kiểm duyệt nhà binh. Những cuộc đàn áp trên đây chỉ làm cho dân
chúng thêm phẫn nộ, vì họ cho rằng những tự do bị thu hồi hay hạn chế
trong thời chiến-tranh, thì nay phải trả lại cho họ chứ ?
Nhất là khi một ủy ban đặc biệt cầm đầu bởi một viên chức cao cấp vừa
ở Anh tới để xem xét về hoạt động tư-pháp ở Ấn quyết nghị nên giữ nguyên
những sự hạn chế tự do trong thời chiến tranh thì Đảng Quốc-Hội công-kích
kịch liệt quyết-nghị nói trên. Tháng 2 năm 1919, khi bản dự luật hạn chế các
