xuất hiện và trình bày lý do vắng mặt của họ. Cả đại đội cho rằng họ đã lẩn
trốn vì hèn nhát và đã chọn trong binh lính lấy ngay ba người làm quan tòa.
Cái tòa án ấy nghe tội phạm trình bày, kết họ án tử hình và xử bắn ngay lập
tức. Các cấp chỉ huy đều biết cả nhưng không can thiệp và việc ấy đến đó
cũng là xong. Không một sĩ quan nào được tham dự cuộc xét xử và cũng
không được biết (ít ra thì cũng là không được chính thức biết) đến án tử
hình đó.
Cái ông vua chuyên chế, đã tự phong cho mình chức hoàng đế cha
truyền con nối và bắt giáo hoàng phải làm lễ thụ phong cho mình, qua việc
cưới xin đã liên minh được từ năm 1810 với dòng họ đang trị vì nước áo,
đã biết gây cho binh lính lòng tin rằng, trước đây cũng như bây giờ, họ là
những người bảo vệ tổ quốc chống lại bọn Buốc-bông, chống lại sự can
thiệp của nước ngoài và chính bản thân Na-pô-lê-ông cũng chỉ là người lính
số 1 của nước Pháp... Thực ra, dưới mắt Na-pô-lê-ông, binh lính chỉ là
những cái "mồi cho đại bác", Na-pô-lê-ông thường nói như vậy, nhưng binh
lính tin tưởng và phụ tùng mù quáng Na-pô-lê-ông thì lại vẫn gán cho Na-
pô-lê-ông những biệt hiệu suồng sã, bạn bè và thân thiết. Đối với họ, bạo
chúa Xê-da, người mà châu Âu run sợ và các vị vua chúa cúi rạp mình
xuống, chỉ là một người lính. Trong bọn họ với nhau, họ gọi Na-pô-lê-ông
là "Chú cai nhỏ". "Chú bé đầu trọc".
Họ cũng tin vào câu nói của Na-pô-lê-ông: "Trong bao đạn của mỗi
người lính đều có một chiếc gậy thống chế". Đấy không phải là một câu nói
vô ích. Họ thích thú nhớ lại võ nghiệp của Muy-ra, Béc-na-đốt, Lơ-phe-vrơ
đã bắt đầu bằng những cấp bậc nào, cũng như vô số những danh tướng
quyền cao chức trọng khác hiện đang ở bên cạnh hoàng đế.
Na-pô-lê-ông hoàn toàn tin vào sĩ quan và binh lính của mình; nhưng
đối với các tướng lĩnh và thống chế, không phải người nào cũng được Na-
pô-lê-ông tin, có tin cũng không khỏi không có phần dè dặt. Về vai trò
quân sự của các thống chế thì vấn đề là như thế này: Na-pô-lê-ông tập hợp
quanh mình cả một loạt nhân vật xuất sắc về nghệ thuật chiến tranh, những
người này đều chỉ có một điểm giống nhau: tuy trình độ khác nhau, ai cũng
đều có nhận thức nhanh, nắm tình hình và hạ quyết tâm nhanh chóng, tài
