Mấy tháng buộc phải ngừng chiến đối với Na-pô-lê-ông là cả một giai
đoạn làm việc tích cực phi thường. Cứ ba, bốn ngày lại có công văn giấy tờ
từ Pa-ri, An-xtéc-đam, My-lan, Na-plơ, Béc-lin gửi tới cùng với báo cáo
của các bộ trưởng, các thống chế và các phó vương, thư tín của các đại sứ.
Là một ông vua độc tài cai trị nhiều quốc gia lớn, bao giờ Na-pô-lê-ông
cũng giành cho mình quyền tối hậu quyết định tất cả các vấn đề quan trọng.
Lúc thì trú trong một kho thóc, như khi ở Ô-xtê-rốt, lúc ở trong một túp lều
của nông dân, Na-pô-lê-ông xem công văn giấy tờ gửi tới, hạ mệnh lệnh và
quyết định. Trong cùng một ngày, Na-pô-lê-ông thảo đạo luật tăng cường
việc kiểm tra thuế quan; sửa đổi và ký các văn bản điều lệ của một trường
học cho con gái các sĩ quan; khiển trách em mình là vua nước Hà Lan hoặc
yêu cầu vua xứ Ba-vi-e phải tăng cường việc giám thị vùng Ti-rôn, Na-pô-
lê-ông ra lệnh cho dòng họ Buốc-bông Tây Ban Nha tăng cường quân số
canh phòng bờ biển, ông chú ý đến văn học, đùng đùng giận dữ về những
quan điểm văn học của tuần báo Méc-cuy-rơ nước Pháp.
1. Tuần báo thành lập năm 1672, đăng tin tức trong triều đình, những
bài thơ ngắn, truyện ngắn. Bị gián đoạn nhiều lần, nhưng tờ báo tiếp tục
sống đến tận năm 1825. Năm 1889 một số nhà văn phái "tượng trưng" lấy
tên cũ ấy để ra một tờ báo văn học mà ông cho là ngu xuẩn, chỉ thị cho bộ
trưởng công an Phu-sê phải lập tức sửa lại tất cả những ý kiến của tờ báo
đó và thậm chí ra lệnh tìm một người chủ bút khác "biết lẽ phải hơn" cho tờ
báo đó. Na-pô-lê-ông hỏi cả tình hình kỹ nghệ tơ lụa Li-ông và còn muốn
biết tại sao người ta lại để các nữ diễn viên sân khấu Pháp người nọ thủ
đoạn với người kia, ảnh hưởng đến nghệ thuật của họ; Na-pô-lê-ông ra lệnh
trục xuất bà Xta-en khỏi Pa-ri vì những tư tưởng tự do của bà ta; soát lại
các sổ sách và báo cáo của Bộ tài chính và đã phát hiện ra được nhiều sự
nhầm lẫn, không chính xác. Ông cách chức và bổ nhiệm các công chức ở
bên ý, ra lệnh theo dõi chu đáo tình hình ở áo và những công việc chuẩn bị
về mặt quân sự của nước áo; ra lệnh kiểm tra các thành phố và làng mạc ở
Phổ.
Những loại công việc ấy rất nhiều và rất khác nhau, nhưng Na-pô-lê-
ông bao giờ cũng đề ra được những giải pháp rõ ràng, chính xác và không
