gram và sau khi Na-pô-lê-ông cưới công chúa áo. Trong những năm đầu,
dưới ảnh hưởng của Stai và của "đảng cải cách", nếu chế độ nông nô chưa
hoàn toàn bị xoá bỏ ở Phổ thì tất cả những cơ sở pháp chế của nó cũng đã
bị phá hoại nặng nề. Ngoài ra, người ta còn tiến hành một số cải cách khác
nữa.
Nhưng Stai, con người yêu nước nồng nàn ấy, vì đã bộc lộ quá rõ rệt
nhiệt tình của mình đối với cuộc khởi nghĩa của Tây Ban Nha nên đã làm
cho cảnh sát của Na-pô-lê-ông chú ý: một bức thư của Stai đã bị chặn giữ
lại và, dưới con mắt của hoàng đế, bức thư ấy bao hàm ác ý, nên hoàng đế
đã ra lệnh cho Phri-đrích Vin-hem đệ tam tức khắc đuổi Stai khỏi lãnh thổ
Phổ. Để tỏ lòng sốt sắng không những vua Vin-hem lập tức chấp hành lệnh
ấy, mà còn thêm vào đó việc tịch thu tài sản của nhà chính trị bất hạnh này.
Tuy vậy, công cuộc cải cách ở nước Phổ chỉ chậm lại chứ không gián
đoạn hẳn. Sác-hoóc, thượng thư bộ chiến tranh, Gơ-nai-de-nau và những
người giúp việc tìm hết cách để tổ chức lại quân đội. Theo đúng điều kiện
của Na -pô-lê-ông thì nước Phổ không được duy trì một đạo quân quá 4 vạn
2 nghìn người, nhưng chính phủ Phổ đã khéo xoay xỏa bằng mọi phương
kế khác nhau để có thể rút rất ngắn thời hạn nghĩa vụ binh địch nhằm huấn
luyện quân sự cho một số rất đông người. Như vậy, trong khi chịu khuất
phục trước ý chí của Na-pô-lê-ông, trong khi chịu luồn cúi, bợ đỡ, tự hạ,
nước Phổ đã lặng lẽ chuẩn bị cho những thời gian tới, và tin tưởng sẽ thoát
khỏi tình thế tuyệt vọng, không thể chịu đựng được ấy, cái tình thế do sự
thất bại khủng khiếp năm 1806 và hòa ước Tin-dít năm 1807 đẻ ra.
Năm 1809, khi chiến tranh giữa Na-pô-lê-ông và nước áo bùng nổ thì
về phía nước Phổ, đã nảy sinh ra một mưu đồ cá nhân, một thứ quằn quại
tuyệt vọng, để lật đổ ách thống trị của kẻ thù: thiếu tá Sin, cùng một bộ
phận thuộc trung đoàn quân khinh kỵ do ông chỉ huy, đã bắt đầu một cuộc
chiến tranh du kích. Ông đã bị đánh bại và bị giết, những bạn chiến đấu của
ông bị tòa án quân sự Phổ kết tội và xử bắn theo lệnh của Na-pô-lê-ông.
Vừa sợ hãi , vừa tức giận Sin, nhà vua như người điên cuồng mất trí, nhưng
Na-pô-lê-ông lúc này lại lấy làm bằng lòng về những cuộc hành hình ấy và
những lời cam kết quỵ luỵ của Phri-đrích Vin-hem. Sau trận thất bại mới
