thuận cho họ nhiều khoản ngoại lệ cũng đã góp phần làm nổ ra cuộc chiến
tranh giữa Anh và Mỹ.
Cuộc chiến tranh ấy do tổng thống Mỹ tuyên bố ngày 15 tháng 6 năm
1812, chín ngày trước khi Na-pô-lê-ông đặt chân lên đất Nga. Cuộc xung
đột vũ trang với châu Mỹ làm cho nước Anh suy yếu trong cuộc vật lộn với
đế quốc Pháp.
Hậu phương được an toàn, đường đi thênh thang, Na-pô-lê-ông điều
động một số lực lượng vũ trang đông gấp bội lần so với những lực lượng
mà Na-pô-lê-ông đã từng chỉ huy trong các cuộc chiến tranh trước: trước
mặt Na-pô-lê-ông là một kẻ thù đã từng bị ông ta đánh bại nhiều lần.
Các nhà ngoại giao đoán trước một thảm hoạ. Nhưng tuyệt đại đa số
trong bọn họ, kể từ những người thông minh nhất như Mét-te-ních, những
người thận trọng nhất như Ha-den-ben, những người sôi sục căm thù Na-
pô-lê-ông nhất như Giô-ép Mét tơ-rơ đều cho rằng thảm họa ấy sẽ vô cùng
khủng khiếp đối với nước Nga, sẽ là một cơn dông tố chưa từng thấy trong
lịch sử nước này, kể từ thời bị quân Mông Cổ xâm lược, đang sắp tràn vào.
Số quân cần thiết cho chiến dịch của Na-pô-lê-ông lúc ấy ước chừng
nửa triệu người, không kể số 5 vạn quân mà nước áo và nước Phổ phải
cung cấp cho Na-pô-lê-ông. Trong số quân này, có hơn 20 vạn là do các
nước chư hầu khác cung cấp như ý, I-ly-ri, vương quốc Vét-xpha-li xứ Ba-
vi-e, Vua-tem-be, Bát-đơ, Xắc-xơ, tất cả các vương quốc Đức khác trong
liên bang sông Ranh, đại công quốc Vác-sa-va có 9 vạn người Ba Lan phục
vụ trong quân đội Na-pô-lê-ông. Nước Bỉ, nước Hà Lan, các thành phố
đồng minh thương nghiệp ở miền tây bắc nước Đức không được coi là các
nước chư hầu, mà là một thành viên của đế quốc Pháp.
Sau khi nghe ngóng tất cả những lời dự đoán ấy, tướng Đơ Vơ-rét-đe,
người xứ Ba-vi-e đã đánh bạo hỏi một cách rụt rè rằng: "Dù sao, tránh một
cuộc chiến tranh với nước Nga có phải vẫn lợi hơn không?". Ông hoàng đế
trả lời: "Trong ba năm nữa, ta sẽ làm chủ thế giới".
Hồi sáu giờ sáng ngày 9 tháng 5 năm 1812, Na-pô-lê-ông cùng hoàng
hậu Ma-ri Lu-i-dơ rời lâu đài Xanh Clu để bắt theo đại quân đã đang đi qua
nước Đức bằng nhiều đường khác nhau tiến về phía Ba Lan và dần dần tập
