tướng trước Bô-na-pác. Ô-giơ-rô cũng lại bị Vua-mơ-de đánh lui nốt. Quân
Pháp lâm vào tình thế tuyệt vọng, và lúc ấy Bô-na-pác đã tiến hành một
cuộc hành binh mà theo ý kiến của những nhà lý luận quân sự trước đây
cũng như hiện đại nhất đều cho rằng: dù Bô-na-pác có bị tử trận ngay vào
thời kỳ đó, vào buổi bình minh của sự nghiệp lâu dài của Bô-na-pác, thì chỉ
một cuộc hành binh đó cũng đã đủ bảo đảm cho Bô-na-pác "một vinh
quang bất diệt" (lời nói của Giô-mi-ni). Tưởng rằng sắp thắng được địch
thủ đáng gờm của mình, Vua-mơ-de cho kéo quân vào thành Măng-tu đang
bị vây hãm, và như vậy là ông ta đã giải vây được, thì thình lình Vua-mơ-
de được tin Bô-na-pác đang tập trung tất cả lực lượng tiến công vào một
cánh quân áo khác đang hoạt động trên các đường giao thông giữa Bô-na-
pác với Mi-lăng và đã đánh cho cánh quân áo ấy bị thua liền ba trận ở Lô-
na-tô, Xa-lô và ở Brét-xi-a. Được tin ấy, Vua-mơ-de dùng toàn bộ lực
lượng rời khơi Măng-tu, sau khi đánh tan được phòng tuyến quân Pháp án
ngữ ở trước mặt do tướng Va-lét chỉ huy, và qua một loạt trận giao chiến
đánh lùi được những cánh quân Pháp khác, cuối cùng đã vấp phải cánh
quân do chính Bô-na-pác chỉ huy gần Ca-xti-gli-on, nơi đây Vua-mơ-de đã
thất bại nặng vì một cuộc hành binh tài tình của Na-pô-lê-ông; nhờ cuộc
hành binh ấy, một bộ phận quân Pháp vừa đánh tạt sườn vừa đánh tập hậu
quân áo.
Sau một loạt trận chiến đấu khác. Vua-mơ-de, cùng với tàn quân, lúc
đầu đã chạy vòng quanh thượng lưu sông A-đi-giơ, rồi sau rút vào thành
Măng-tu. Bô-na-pác lại trở lại bao vây. Lần này, để ứng cứu không phải chỉ
riêng cho Măng-tu mà còn cho cả chính Vua-mơ-de nữa, nước áo đã tức tốc
điều động một đạo quân mới do An-phin-xi chỉ huy. Cũng như Vua-mơ-de
và đại công tước Sác, An-phin-xi là một trong những tướng giỏi của đế
quốc áo. Bô-na-pác để lại 8.300 quân làm lực lượng vây thành Măng-tu và
dẫn đầu 28.500 quân tiến đánh An-phin-xi. Lực lượng dự bị của Bô-na-pác
hầu như chẳng còn gì, chưa đầy 4.000 người. "Người tướng nào cố giữ lại
những đội quân cho những trận đánh hôm sau thì hầu như bao giờ cũng bị
thua", Na-pô-lê-ông luôn nhắc lại như vậy mặc dầu ông không hề phủ nhận
