CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP NAPOLEON BONAPARTE - Trang 411

tăng lữ Buốc-bông cũng như trong bộ máy chính quyền và đời sống xã hội.
Sự ngược đãi những người có tư tưởng Von-te đã diễn ra ác liệt khắp nơi.
Bọn cuồng tín hoành hành dữ dội nhất ở các tỉnh, nơi mà bọn cầm quyên
mới đều do nhà thờ chọn lựa và giới thiệu. Càng ngày địa vị của bọn Buốc-
bông và bè lũ càng lung lay. Không phục hưng được chế độ cũ, không thủ
tiêu được luật pháp ban bố dưới thời Cách mạng và Đế chế, cũng không
dám đụng đến cái cơ đồ do Na-pô-lê-ông đã xây dựng, bọn chúng bèn
khiêu khích nông dân và tư sản bằng những lời tuyên bố, những diều luật,
những hành động điên khùng và thái độ ngạo ngược. Những sự doạ nạt và
khiêu khích của chúng chỉ làm cho toàn bộ tình hình chính trị càng thêm
không ổn định. Riêng nông dân bị rối loạn. Một tình trạng khác nữa rất
nghiêm trọng: những binh lính tuyển mộ hàng loạt và số lớn và số lớn các
sĩ quan đều coi dòng họ Buốc-bông là một tai hạ bất đắc dĩ họ phải chịu
đựng, do bên ngoài đưa vào mà họ phải nhẫn nhục âm thầm chịu đựng.
Thời gian càng xoá nhoà ấn tượng của những thương tích và chết chóc,
càng trôn vùi dần ký ức những năm tàn sát đầy hãi hùng ghê rợn chủa chiến
dịch Nga. Những cảnh tượng bi thảm ấy mờ nhạt dần và chìm dần trong
quên lãng, nhường chỗ cho hình ảnh người thủ lĩnh đã dẫn họ đến chiến
công chưa từng thấy và đã đem đến cho họ một vinh quang bất diệt. Trước
mắt họ người ấy không những chỉ là một người anh hùng lừng lẫy, một nhà
chỉ huy vĩ đại, người chủ của nửa quả đất, mà còn là người bạn chiến đấu
của họ, là Chú Cai Bé Nhỏ, là người đã gọi họ bằng chính cái tên họ, đã
véo tai giật râu họ để tỏ lòng ân cần thân thiết. Hình như họ luôn cho rằng
Na-pô-lê-ông yêu mến tất cả buyên họ như tất cả bọn họ đã yêu mến Na-
pô-lê-ông. Ông hoàng thật đã luôn luôn khéo biết nuôi dưỡng cái ảo tưởng
ấy. Hàng ngũ sĩ không tỏ thái độ thù địch với bọn Buốc-bông như binh lính.
Dẫu sao thì cũng có một bộ phận trong họ đã mệt mỏi rã rời vì chiến tranh
và khao khát nghỉ ngơi. Nhưng bọn Buốc-bông đã không tin họ về mặt
chính trị, và cũng vì không cần dùng đến một số lượng sĩ quan lớn như vậy
nên, trong một úc, chúng đã thải hồi một số lớn sĩ quan bằng cách cho về
hưu. Những người còn lại thì căm ghét và khinh bỉ những sĩ quan trẻ xuất
thân trong giai cấp quý tộc bảo hoàng được đưa nên làm cấp chỉ uy của họ.