năm 1814 và 1815. Trong chúc thư, người ta cũng tìm được một câu dành
cho người Anh và Hút-xơn Lao: ”Tôi chết sớm về bọn tài phiệt Anh và kẻ
thích khách của chúng ám sát tôi. Sớm muộn nhân dân anh sẽ trả thù cho
tôi“. Na-po-lê-ông căn dặn con trai ông không bao giờ chống lạo nước
Pháp và phải nhớ rằng: ”Con sinh ra đã là hoàng tử của nước Pháp“.
Na-po-lê-ông rất bình tâm đọc những ý muốn cuối cùng của mình rồi
tự tay viết laị. Ba ngày sau Na-po-lê-ông còn đọc cho Mông-tô-lông viết
một bức thư gửi cho viên toàn quyền đòi người Anh phải cho tất cả những
người tuỳ tùng và phục vụ ông hồi hương về Châu Âu sau khi ông chết đi.
Trong đêm 21/4, vào hồi 4 giờ sáng, bất thần Na-po-lê-ông nghĩ đến
việc đọc cho Mông-tô-lông viết một dự án cải tổ quân đội quốc gai Pháp để
có thể sử dụng hợp lý quân đội trong công cuộc bảo vệ đất nước chống lại
ngoại xâm.
Ngày 2/5, các bác sĩ ác-nốt, Sớơc và Mi-sen báo cho mọi người biết
là hoàng đế sắp mất. Cơn đau kịch liệt đến nỗi trong đêm ngày 5/5, Na-po-
lê-ông như mê sảng, lăn xuống đất, ghì chặt Mông-tô-lông với sức mạnh
phi thường và cả hai đều lăn lộn trên nền nhà. Người ta đặt lại Na-po-lê-
ông lên giường, ông mê man nằm im trong mấy giờ liền. Mắt mở mà không
hề kêu rên. Vả chăng, trong suốt những cơn những cơn đau ghê gớm nhất,
Na-po-lê-ông hầu như không hề kêu rên, tuy cựu quậy rất nhiều. Kẻ đứng
đầu giường, người đứng trên ngưỡng cửa, những người thân cận và những
người hầu hạ Na-po-lê-ông tề tựu bên cạnh người sắp từ trần, Na-po-lê-ông
mấp máy đôi môi, nhưng hầu như không ai nghe rõ được điều gì, vì hôm ấy
một trận bão khủng khiếp bốc trên đại dương, lay tung cây cối, cuốn mất
một số nhà cửa ở đảo và làm chấn động cả vùng Lơn-vút.
Ngay khi được tin báo rằng Na-po-lê-ông hấp hối, Hút-xơn Lao và
các sĩ quan quân đội Anh đồn trú ở đảo vội vàng tới nơi và trú ở những
phòng bên. Những người đứng ở đầu giường Na-po-lê-ông nghe được lời
cuối cùng sau đây: ”Nước Pháp ... đứng đầu quân đội...“.
6 giờ chiều ngày 5/5/1821, Na-po-lê-ông thở hơi cuối cùng.
Mác-săng vừa khóc vừa đắp lên thi hài Na-po-lê-ông tấm áo choàng
mà ông mặc ngày 14/7/1800 ở Ma-ren-gô. Viên toàn quyền và các sĩ quan
