nơi chỉ có cái biệt thự ngoại ô của vua chúa Pháp là trụ sở duy nhất quan
trọng.
Công việc đã được tiến hành đúng như ý Bô-na-pác mong muốn: cái
mã ngoài hợp pháp được tôn trọng, và chiểu theo đạo luật, Bô-na-pác tuyên
bố cho quân đội biết là từ nay trở đi họ thuộc quyền chỉ huy của ông ta và
họ phải "hộ tống" hai viện đi đến Xanh Clu.
Trước hết, Bô-na-pác đưa quân đội đến Tuy-lơ-ri, nơi Thượng nghị viên
đương họp, cho bao vây xung quanh rồi vào phòng họp cùng với một số sĩ
quan hậu cận. Trước đây cũng như về sau này, không bao giờ Bô-na-pác có
tài nói trước công chúng, trừ trước binh lính, nên Bô-na-pác đã tuyên bố vài
câu rời rạc như sau: "Chúng ta muốn có một nền Cộng hoà xây dựng trên tự
do, bình đẳng, trên những nguyên tắc thiêng liêng của quốc dân đại biểu.
Chúng ta sẽ có, tôi xin cam đoan như vậy!". Nhưng, bây giờ cũng chẳng
cần đến tác dụng của tài hùng biện nữa. Tài hùng biện trong chốn nghị
trường trước kia đã từng giữ một vai trò to lớn trong nước Pháp cách mạng
từ nay sẽ vĩnh viễn im hơi lặng tiếng.
Sau đó ra phố, Bô-na-pác đã thấy quân tiền vệ của ông ta, và họ hoan
hô ầm ĩ. Lúc này một chuyện bất ngờ đã xảy ra. Một gã Bốt-tô nào đó do
Ba-ra phái đi đang tiến đến gần Na-pô-lê-ông, lúc này Ba-ra rất lo lắng vì
chưa thấy Na-pô-lê-ông cho gọi mình.
Vừa chợt thấy Bốt-tô, Bô-na-pác đã la mắng tới tấp, nhưng thực ra là để
mắng Viện Đốc chính: "Các người đã làm được gì cho cái nước Pháp vô
cùng huy hoàng mà ta đã để lại cho các người. ta để lại cho các người hoà
bình, thì nay ta gặp lại chiến tranh! Ta để lại cho các người chiến thắng, thì
nay ta gặp phải những cảnh rủi ro! Ta để lại cho các người hàng triệu
phrăng vàng của nước ý thì nay đâu đâu ta cũng gặp lại những luật lệ cưỡng
đoạt và sự cùng khổ! Các người đã làm gì cho hàng chục vạn quân Pháp mà
ta từng biết rõ họ, họ là những bạn chiến thắng của ta? Họ đã chết cả rồi!".
Sau đó, Bô-na-pác nhắc lại là ông ta muốn nền Cộng hoà được xây dựng
trên những cơ sở của "quyền bình đẳng, đạo đức, quyền tự do công dân và
quyền tự do chính trị".
Viện Đốc chính, cơ quan chấp chính tối cao của nền Cộng hoà, đã bị thủ
