hoàng đế khi hoàng đế chuẩn hứa lời thỉnh cầu của một người đến xin ban
ơn nhân dịp hoàng đế vui mừng vì hoàng hậu sinh được một người kế
nghiệp, Na-pô-lê-ông la mắng ầm ầm và lập tức viết thư cho bộ trưởng
công an: "Thưa công tước Đrô-vi-gô, ai là người đã cho phép tờ Nhật báo
nước Pháp hôm nay được đăng bài rất ngu xuẩn nói về chuyện riêng của
tôi?". Và Na-pô-lê-ông hạ lệnh lập tức cách chức chủ bút tờ báo đó, vì "y
đã làm nhiều chuyện ngốc nghếch"... Chắc hẳn Na-pô-lê-ông dễ dàng tha
tôi cho người nào coi ông ta như một con vật hung dữ hơn là vu khống cho
ông ta có lòng tốt. Sau này, tất cả những cái đó đã hiện ra đầy đủ, nhưng
trong khi chờ đợi thì việc trấn áp khốc liệt hàng loạt bọn cướp đã chứng tỏ
rằng người chủ mới đã không làm trái với câu châm ngôn mà nhiều người
đã biết tới: thà làm tội oan 10 người con hơn để sót một người có tội.
Vừa thanh trừ bọn giặc cướp, Bô-na-pác vừa đặc biệt chú ý đến những
việc xảy ra ở Văng-đê. ở vùng này, bọn quý tộc và bọn tăng lực vẫn tiếp tục
như trước đây (vì tất cả những lý do đặc thù kinh tế riêng biệt của tỉnh này
và của một phần phía nam vùng Noóc-măng-đi sát với Văng-đê) lôi kéo
một số nông dân, tổ chức và trang bị cho họ vũ khí loại tốt mà người Anh
đã chuyển đến cho chúng bằng đường biển và lợi dụng rừng núi và đồng
lầy, chúng tiến hành một cuộc chiến tranh du kích lâu dài chống lại tất cả
các chính phủ cách mạng. Đối với bọn Văng-đê và bọn Su-ăng, Bô-na-pác
áp dụng một chiến thuật khác hẳn đối với bọn cướp. Đúng trước khi cuộc
đảo chính 18 Tháng Sương mù xảy ra, bọn Văng-đê dã thu được một loạt
thắng lợi đối với những người Cộng hoà, chúng đã chiếm thành Năng-tơ và
công nhiên nói đến sự phục hưng của dòng họ Buốc-bông. Một mặt, Bô-na-
pác tăng cường lực lượng quân đội đi dề p bọn nổi loạn, mặt khác, hứa sẽ
ân xá cho những kẻ hạ khí giới đầu hàng ngay và mặt khác nữa, cứ để cho
người ta hiểu rằng ông sẽ không ngược đãi đạo Thiên chúa. Cuối cùng, Bô-
na-pác tỏ ý muốn gặp riêng và thương lượng với người cầm đầu nổi tiếng
của bọn Su-ăng là Gioóc - giơ Ca-đu-đan và dù cuộc thương lượng đó
không đem lại kết quả gì thì Bô-na-pác cũng sẽ cấp giấy thông hành đặc
biệt, bảo đảm an toàn đẩy đủ cho cá nhân Ca-đu-đan trong thời gian Can-
đu-đan ở Pa-ri và được hoàn toàn tự do trở về.
