người chết đáng thương ngạt thở. Tại sao khi còn trẻ mẹ lại cười tuổi trẻ
của mẹ, tại sao mẹ lại cười khi thấy đứa con của mẹ thán phục mẹ, tại sao
một ngày kia cái cười đó lại đến với mẹ, cái cười bất động của người chết
trở thành bộ xương? Tại sao mẹ lại từng là một đứa bé sún răng mà người
ta đem tắm giữa nắng trong một cái thùng gỗ, rồi nó làm bắn nước tung tóe
và đan trong nước bằng đôi chân nhỏ nhắn hăng hái, đứa bé táo bạo và dễ
thương đạp chân trong nước, vui mừng một cách ngớ ngẩn được sống và
ngọ nguậy chân tay và bây giờ thì chẳng còn gì. Tại sao mẹ đã từng sống
nếu mẹ phải chết một cách khủng khiếp? Tại sao mẹ lại vui mừng, tại sao
mẹ lại nhẩm hát những điệu nhạc sân khấu cổ với sự háo hức khiến tôi phát
ngượng, tại sao mẹ lại đợi và hy vọng đến thế? Tại sao trước những lần tôi
đến Marseille mẹ lại hăng hái và vất vả vô ích đến thế để trù tính và chuẩn
bị trước một tháng căn hộ mà mẹ muốn cho xứng đáng với tôi, cái căn hộ
tội nghiệp mẹ cho sơn lại toàn bộ và phủ giấy mới vì tôi và cũng vì tôi mẹ
nhét đầy hoa giả và hơn nữa cái đêm trước ngày tôi đến có cả hoa thật đắt
tiền bó chặt trong một cái bình hẹp, trưng bày trong một ngày hội bất
thường như thế? Mẹ yêu quý tội nghiệp, mẹ cũng chẳng biết cắm hoa. Tại
sao lại vất vả và nhiệt tình đến thế để trang hoàng căn hộ tội nghiệp của mẹ
như một cảnh trí trên sân khấu vì cái sự kiện lớn lao đứa con trai đến, căn
hộ tồi tàn nó là lòng tin của mẹ, căn hộ nghèo nàn vì tôi mà được trang trí
hoa dây hoa kết, cái tổ quốc thảm hại của mẹ mà mẹ tưởng là lộng lẫy và
duyên dáng trong con mắt tôi và mang lại vinh dự cho bà chủ nhà không
thể chê trách vào đâu được như mẹ vẫn tự coi mình là người như thế. Tôi
đã không khen mẹ đầy đủ về khiếu thẩm mỹ của mẹ và đôi khi tôi còn hơi
chế nhạo nữa. Muộn quá rồi. Mặc kệ. Đúng là mẹ yêu tất cả ở nơi tôi ngay
cả những cái trái chứng của tôi.
Tại sao tất cả những sự náo động này nếu như bây giờ đất đè nặng lên
người mẹ? Tại sao nhiều nhiệt tình hoang phí đến thế cái đêm trước ngày
tôi đến để trang hoàng cái buồng tắm xoàng xĩnh bằng những tấm màn sân
khấu không hợp thời, cái buồng tắm tội nghiệp mà với tất cả tâm hồn nồng
