Nói cách khác, nhiều vấn đề trong xã hội xuất phát từ sự can thiệp của
những người đưa ra những giải pháp phức tạp, bởi vì vị trí nghề nghiệp và
nền tảng giáo dục khuyến khích họ làm điều đó. Hoàn toàn không có lợi ích
nào cho những người ở vào vị trí như thế khi họ đề nghị một giải pháp đơn
giản: bạn được tưởng thưởng vì tư duy, không phải vì kết quả. Trong khi đó,
họ không phải trả giá cho những hiệu ứng phụ phát sinh không theo cùng
hướng với những sự phức tạp đó.
Điều này cũng đúng với các giải pháp có lợi cho các chuyên gia công nghệ.
VÀNG VÀ GẠO
Thực ra, bằng trực giác, chúng ta đều biết rằng việc phẫu thuật não không hề
“mang tính khoa học” hơn so với việc uống aspirin, hay so với việc bay
khoảng 60km giữa hai sân bay JFK và Newark chứng tỏ sự “hiệu quả,” mặc
dù ở đây có sự tham gia sâu hơn của công nghệ. Nhưng không dễ áp dụng
điều này vào các lĩnh vực khác và chúng ta vẫn còn là nạn nhân của chủ
nghĩa duy khoa học mà tác hại của nó đối với khoa học cũng giống như tác
hại của mô hình Ponzi
đối với việc đầu tư, hay tác hại của quảng cáo và
tuyên truyền tẩy não đối với những thông điệp từ khoa học. Bạn thổi phồng
những đặc điểm bên ngoài.
Chúng ta hãy nhớ lại một chút về những biến đổi gen ở Cuốn 3 (và các chiến
dịch bôi nhọ trong Chương 4). Chúng ta hãy xem xét câu chuyện về Gạo
Vàng, một loại thực phẩm biến đổi gen. Nhiều nước đang phát triển lâu nay
vẫn phải đối mặt với vấn đề thiếu và suy dinh dưỡng, mà các cộng sự của tôi
là Yanner Bar-Yam và Joe Norman đã chỉ ra một nguyên nhân rất đơn giản ở
đây là vấn đề vận chuyển. Nói đơn giản, chúng ta đang lãng phí đến hơn một
phần ba nguồn cung thực phẩm, và những cải tiến đơn giản trong hoạt động
phân phối sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn hẳn so với việc biến đổi nguồn
cung. Cứ ngẫm trường hợp đơn giản này sẽ rõ: gần 80 đến 85% giá thành
của một quả cà chua là do chi phí vận chuyển, lưu trữ, và đổ bỏ (hàng tồn
kho không bán được), chứ không xuất phát từ khâu chi phí do người nông
