an ủi. Trước đây, chuyện này khá hiếm gặp: xưa kia, thường thì những lâu
đài lớn lúc nào cũng nhộn nhịp người hầu, trưởng nhóm hầu, quản gia, đầu
bếp, giúp việc, hầu gái, gia sư riêng, những người anh em họ hàng nghèo
khó, người giữ ngựa, thậm chí cả các nhạc công riêng. Nhưng ngày nay,
không ai chịu đến để an ủi bạn vì bạn có một tòa lâu đài lớn – rất ít người
nhận ra rằng những buổi chiều tối ngày Chủ nhật ở đây buồn đến thế nào.
Như nhà luân lý học người Pháp Vauvenargues đã phát hiện ra, người ta ưa
thích những thứ có kích thước nhỏ nhắn hơn nhờ vào thứ mà ngày nay
chúng ta gọi là đặc tính quy mô. Nói đơn giản, một số thứ có thể là quá lớn
đối với con tim bạn. Ông viết, khi còn là một ngôi làng nhỏ, Rome dễ được
các cư dân của nó yêu mến hơn so với khi nó đã trở thành một đế chế lớn.
Dĩ nhiên, những người giàu thuộc nhóm có vẻ bề ngoài không mấy dư dả
nhận thức rõ về điểm này – họ sống trong những ngôi nhà thoải mái và trong
thâm tâm họ biết rằng việc chuyển nơi ở sẽ là một gánh nặng tâm lý. Nhiều
người hiện vẫn còn sống trong những ngôi nhà thuở hàn vi.
Rất ít người hiểu được sự lựa chọn của chính mình, nên rốt cuộc bị dắt mũi
bởi những kẻ muốn bán cái gì đó cho họ. Xét theo nghĩa này, có lẽ sự nghèo
khó mới là cảnh sống đáng mơ ước hơn. Nhìn vào Ả-rập Saudi, một đất
nước có lẽ đang dần quay trở lại thời kỳ nghèo khó trước khi khai thác dầu
mỏ, tôi tự hỏi nếu lấy đi khỏi họ một số thứ – trong đó có nhóm người ngoại
quốc với miệng lưỡi ngọt nhạt tới đây để lột da họ – thì liệu mọi chuyện có
tốt đẹp hơn với họ hay không.
Nói cách khác thì thế này: nếu sự giàu có mang lại cho bạn ít sự lựa chọn
hơn, thay vì nhiều lựa chọn hơn (và lựa chọn phong phú hơn), thì bạn đang
sai lầm đấy.
GIAO TIẾP
Khi giàu có, bạn phải giấu hết của cải đi nếu như muốn có thứ mà tôi gọi là
bạn bè. Có lẽ bạn đã biết điều này; nhưng có một điều khó nhận ra hơn: bạn
