“BẠN” LÀ AI?
Chúng ta hãy quay trở lại với khái niệm “bộ lạc.” Một trong những sai lầm
mà nền giáo dục và tư tưởng hiện đại tạo ra là ảo tưởng rằng mỗi người
chúng ta là một đơn vị đơn lẻ. Một lần, tôi chọn ra ngẫu nhiên 90 người
trong một buổi hội thảo và hỏi họ: “Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra với bạn là
gì?” 89 người trả lời: “Tôi chết.”
Đây chỉ có thể là tình huống xấu nhất cho một người tâm thần. Bởi vì sau
đó, tôi hỏi tiếp rằng: “Liệu cái chết của bạn cộng với cái chết của con bạn,
cháu bạn, họ hàng bạn, con mèo, con vẹt đuôi dài, con chó, và con chuột
lang của bạn (nếu bạn có bất cứ thứ gì trong những điều đã nêu ở trên) có tệ
hơn so với chỉ một mình bạn chết không? Và câu trả lời là có. “Liệu có phải
cái chết của bạn cộng với cái chết của con bạn, cháu bạn, họ hàng bạn (…)
cộng với toàn bộ nhân loại có tệ hơn so với chỉ một mình bạn chết không?”
Tất nhiên là có rồi. Vậy thì làm sao mà cái chết của bạn lại là tình huống tệ
nhất được?
Trừ khi bạn quá yêu bản thân và bị tâm thần – thậm chí nếu đúng là như vậy
– thì tình huống xấu nhất của bạn không bao giờ chỉ giới hạn ở việc bạn bị
thiệt mạng.
Như vậy, chúng ta có thể thấy vấn đề ở đây là sự hủy diệt của một cá nhân
không phải là việc lớn so với sự hủy diệt của tập thể. Và tất nhiên, sự hủy
diệt của cả hệ sinh thái, tức sự sụp đổ không thể đảo ngược của môi trường
sống của chúng ta, là một vấn đề lớn cần phải lo lắng.
Vận dụng khung ergodic của tôi thì: cái chết của tôi khi chơi cò quay Nga
không mang tính ergodic đối với tôi nhưng lại mang tính ergodic đối với hệ
thống. Nguyên tắc cảnh báo mà tôi đã thiết lập cùng với một vài đồng
nghiệp chính là nhắm đến tầng cao nhất.
Hầu như mỗi khi tôi nói về nguyên tắc cảnh báo là y như rằng một số vị học
giả với nền học vấn quá cao lại nói, “chúng ta chấp nhận rủi ro khi băng qua
