lượng người chết vì đồ gia dụng nhiều hơn số lượng người chết vì khủng bố.
Logic của bà bạn sẽ lột trần những tuyên bố này. Hãy nghĩ về chuyện này:
một tỉ người ngủ với Kim Kardashian (tính cả cô ta) là điều không tưởng,
nhưng sẽ có một xác suất khác 0 rằng một quá trình có khả năng nhân lên
nhiều lần (dịch bệnh) có thể khiến 1 tỉ người chết. Hoặc ngay cả nếu các sự
kiện đó không có khả năng nhân lên nhiều lần, ví dụ như khủng bố, thì vẫn
sẽ có xác suất những hành động như làm nhiễm bẩn nguồn nước có thể gây
ra những sự chệch hướng ở mức cực đoan. Một lập luận khác là sự phản hồi:
nếu số lượng nạn nhân của khủng bố thấp, đó là nhờ có các biện pháp cảnh
giác (chúng ta thường kiểm tra hành khách trước khi lên máy bay), và lập
luận cho rằng các biện pháp cảnh giác này là thừa thãi là dấu hiệu cho thấy
một khiếm khuyết nghiêm trọng trong tư duy. Bồn tắm của bạn không cố ý
giết hại bạn đâu.
Tôi cứ tự hỏi vì sao điểm này lại có vẻ phi tự nhiên đối với rất nhiều “nhà
khoa học” (bao gồm cả các nhà hoạch định chính sách) nhưng lại rất tự
nhiên đối với những người khác, ví dụ như chuyên gia xác suất Paul
Embrechts. Đơn giản là Embrechts nhìn vào mọi thứ từ phần đuôi.
Embrechts nghiên cứu một phân nhánh xác suất gọi là lý thuyết giá trị cực
đoan và là thành viên của nhóm mà chúng tôi gọi là “nhóm cực đoan” – đây
là một nhóm hẹp gồm các nhà nghiên cứu về những sự kiện cực đoan như
tôi. Embrechts và các đồng nghiệp tìm hiểu sự khác biệt giữa các quá trình
diễn ra sự kiện cực đoan, không phải các sự kiện bình thường. Đừng nhầm
nó với nhóm nghiên cứu các Extremistan: họ nghiên cứu điều gì xảy ra đối
với các sự kiện cực đoan, bao gồm cả Extremistan và Mediocristan – chỉ là
những gì xảy ra với Mediocristan thì có mức độ nhẹ hơn Extremistan mà
thôi. Họ phân loại những gì có thể xảy ra “ở phần đuôi” dựa vào sự phân bố
tổng quát của giá trị cực đoan. Mọi thứ rõ ràng hơn rất nhiều – rất nhiều – ở
phần đuôi. Và mọi chuyện rõ ràng hơn rất nhiều – rất nhiều – khi được thể
hiện qua xác suất, thay vì qua ngôn từ.
TỔNG KẾT
