Những người diễn thuyết trước một lượng khán giả lớn thường nhận thấy
rằng họ – và các diễn giả khác – cảm thấy không thoải mái khi ở trên sân
khấu. Phải mất một thập niên tôi mới nghiệm ra lý do là ánh đèn sân khấu
rọi thẳng vào mắt sẽ khiến chúng ta mất tập trung. (Trước đây, các buổi
thẩm vấn nghi phạm của cảnh sát thường được tiến hành theo cách này:
chiếu đèn vào nghi phạm, và đợi hắn thú tội.) Nhưng trong lúc mải dồn sức
vào buổi diễn thuyết, diễn giả không xác định được vấn đề nằm ở đâu, vì
vậy họ quy nguyên nhân gây mất tập trung là do phải đứng trên sân khấu.
Chuyện này cứ tiếp tục như vậy. Tại sao? Bởi vì những người diễn thuyết
trước đám đông khán giả không xử lý vấn đề ánh sáng, còn những kỹ sư
chiếu sáng thì lại không diễn thuyết trước đám đông khán giả.
Một ví dụ nhỏ khác cho quá trình từ trên xuống: trong một cuộc đại tu,
Metro North, tuyến đường sắt nối liền trung tâm thành phố New York với
các vùng ngoại ô phía Bắc nước Mỹ, tiến hành nâng cấp các đoàn tàu hỏa
của mình. Và những chiếc tàu trở nên hiện đại, sạch sẽ hơn với những sắc
màu tươi sáng hơn, thậm chí còn được trang bị thêm những tiện nghi như ổ
cắm điện để hành khách dùng máy tính (nhưng không ai dùng). Nhưng trước
đây, ở phía thân tàu có gắn một thanh ngang để hành khách đặt cốc cà phê
lên đó, vì khó có thể vừa đọc sách vừa cầm cốc cà phê trên tay. Nhà thiết kế
(hẳn chưa bao giờ đi tàu hoặc đã đi tàu nhưng chưa bao giờ đọc sách trong
lúc uống cà phê) đã biến tấu để thanh ngang đó nghiêng đi một chút và nghĩ
rằng đó là một sự cải tiến về mặt thẩm mỹ, nhưng bây giờ thì hành khách
không thể đặt cốc cà phê lên đó được nữa.
Điều này lý giải cho những vấn đề nghiêm trọng hơn trong ngành kiến trúc
cảnh quan và kiến trúc: các kiến trúc sư ngày nay chỉ thiết kế để gây ấn
tượng với các kiến trúc sư khác, và rốt cuộc những gì chúng ta nhận được là
những cấu trúc kỳ quái – không thể làm lại – không đáp ứng được cuộc sống
của những người sống trong đó; nhưng việc này lại tốn rất nhiều thời gian và
sự mày mò để tìm tòi cái mới. Hoặc giả một chuyên gia nào đó ngồi trong
cơ quan quy hoạch đô thị nhưng chưa bao giờ thực sự sống trong cộng đồng
