mua những sản phẩm tệ hại. Bây giờ, ta hãy vận dụng điều này vào câu
chuyện của Rav Safra: Điều gì sẽ xảy ra nếu ông bán cho một khách hàng
với mức giá được đội cao hơn, và bán cho một khách hàng khác với mức giá
ban đầu, và hai vị khách hàng này tình cờ lại quen biết nhau? Điều gì sẽ xảy
ra nếu như họ là người đại diện cho cùng một khách hàng?
Dù có thể không bị ràng buộc về mặt đạo đức, nhưng chính sách hiệu quả
nhất và không mang lại sự hổ thẹn là sự minh bạch hóa tối đa, kể cả sự minh
bạch hóa trong các ý định.
Tuy nhiên, câu chuyện này không cho biết liệu người mua kia có phải là
“người Thụy Sỹ” hay không, tức là những con người xa lạ bên ngoài mà các
nguyên tắc đạo đức của chúng ta không chạm tới. Tôi đồ rằng sẽ có một
giống loài mà đối với chúng, các nguyên tắc đạo đức của chúng ta sẽ được
nới lỏng hay có thể là gỡ bỏ. Hãy nhớ lại phần chúng ta bàn về Kant: lý
thuyết là quá lý thuyết đối với loài người. Đạo đức của chúng ta càng giới
hạn, càng ít trừu tượng, thì nó lại càng hiệu quả một cách khó tin. Nếu
không, như chúng ta sẽ thấy với kết quả của Elinor Ostrom trong phần sau
của chương này, hệ thống sẽ không thể vận hành đúng cách được. Và, trước
Ostrom, người bạn cũ của chúng ta, Friedrich Nietzsche, cũng đã hiểu ra vấn
đề:
Đồng cảm với tất cả là áp chế bản thân, anh bạn hàng xóm tốt bụng của tôi
ạ.
Nhân tiện, Nietzche là người mà Tony Béo (sau khi nghe câu trích dẫn trên
của ông ta) nói rằng anh ta sẽ không bao giờ tranh cãi.
THÀNH VIÊN VÀ PHI THÀNH VIÊN
Bởi lẽ, việc loại trừ những “người Thụy Sỹ” ra khỏi không gian đạo đức của
chúng ta không phải là chuyện nhỏ nhặt. Mọi thứ không tự “điều chỉnh quy
mô” và khái quát hóa, đó là lý do tại sao tôi bực mình với những nhà trí thức
thao thao bất tuyệt về các khái niệm trừu tượng. Một đất nước không phải là
