vang bài “Kumbaya”
quanh ánh lửa trại bập bùng đã thất bại thảm hại.
(Những kẻ thích can thiệp vẫn chưa nhận ra được rằng từ “nên” không phải
là một tuyên bố đủ vững chắc về mặt kinh nghiệm để “xây dựng các quốc
gia.”) Đổ lỗi cho người khác là mang tư tưởng “bè phái” – thay vì làm sao
để có thể tận dụng tốt nhất thiên hướng hết sức tự nhiên đó – là một trong
những điều ngu ngốc của những kẻ thích can thiệp. Chỉ cần phân tách các bộ
tộc để phục vụ mục đích quản lý hành chính (như cách làm của người
Ottoman), hoặc chỉ cần đặt một vài cột mốc ở đâu đó, là đột nhiên tất cả sẽ
trở nên thân thiện với nhau
. Vùng Levant đã và đang gánh chịu hậu quả
từ các học giả người phương Tây (thường là người Anglo-Saxon) nghiên
cứu về Ả-rập, tuy đam mê với lĩnh vực của mình nhưng lại không có da thịt
trong cuộc chơi, và bằng cách nào đó lại đảm đương một sứ mệnh tội lỗi là
phá hoại các nền văn hóa và ngôn ngữ bản địa, tách rời vùng Levant khỏi
gốc gác Địa Trung Hải của nó
.
Nhưng chúng ta không cần phải đi quá xa mới có thể hiểu được tầm quan
trọng của sự chuyển hóa quy mô. Bằng trực giác, bạn biết rằng con người ta
làm hàng xóm thì thuận hòa hơn nhiều so với việc làm bạn sống chung
phòng.
Có thể thấy rõ điều này qua hành vi phổ biến của các đám đông “nặc danh”
trong các thành phố lớn so với các nhóm trong những thôn làng nhỏ. Tôi đã
có thời gian sống tại ngôi làng tổ tiên của mình, và có cảm giác như được
sống trong một gia đình. Mọi người đến tang lễ của người khác (câu lạc bộ
tang gia thường chỉ dành cho các thành phố lớn), giúp đỡ gia quyến, và quan
tâm đến hàng xóm dù con chó ở nhà đó khiến họ ghét cay ghét đắng. Không
thể có được sự gắn bó như vậy ở thành phố lớn, khi mà “người khác” đơn
thuần chỉ là một thực thể tồn tại trên lý thuyết chứ không phải là một người
bằng xương bằng thịt, và hành vi của chúng ta đối với thực thể đó được quy
định bởi một số nguyên tắc đạo đức chung chung. Khi nhìn nhận theo cách
đó, chúng ta có thể dễ dàng hiểu được vấn đề, song chúng ta lại không khái
quát hóa lên được rằng về cơ bản, đạo đức mang tính cục bộ.
