Giống như người thợ cày say sưa ngắm nhìn đám mây bay qua hay đàn
sếu dăng hàng mềm mại, rồi, dứt bó niềm say mê ây, lại cầm lấy tay cày mà
đẩy đi với vẻ cần mẫn hơn nữa, tôi cũng lại ngồi vào bàn, viết tiếp bản
trường ca bỏ dở giữa chừng. Phải rồi, thơ ca của tôi, dù tôi có so sánh nó
với khoảng nào đi nữa, riêng đối với tôi nó vẫn là miếng đất cày đi xới lại,
là công việc nhọc nhằn của tôi. Tôi chưa từng viết văn xuôi.
Rồi có lần tôi nhận được một phong bì dày. Trong phong bi là bức thư
của tổng biên tập một tờ tạp chí mà tôi rất kính trọng. Bản thân người tổng
biên tập đó tôi cũng kính trọng. Và vị tổng biên tập ấy cũng mở đầu bức thư
bằng câu: “Raxun kính mến”. Nóí chung là hai bên đều tôn trọng nhau sâu
sắc.
Khi tôi mở bức thư ra đọc, nó đã làm tôi nhớ đến hình ảnh một tấm da
trâu mà người dân miền núi trái ra phơi khô trên mái nhà, Và khi tôi lật
những trang thư, chúng cũng kêu sột soạt không kém gì tấm da trâu đã khô,
người ta gấp tư lại để mang vào nhà. Chỉ có điều là không có mùi hăng
hăng, ngai ngái của tấm da thôi. Bức thư không có mùi vị gì.
Nhân tiện cũng xin dẫn ra một đoạn trong bức thư của vị tổng biên tập
đó: “Tòa soạn chúng tôi quyết định sẽ đăng trong các số tới của tạp chí
những bài vở về những thành tựu, những việc làm tốt đẹp và quang cảnh lao
động hàng ngày ở Đaghextan. Đây sẽ là câu chuyện về những người lao
động bình thường, về các chiến công và nguyện vọng của họ. Đây sẽ là câu
chuyện về ngày mai tươi sáng của miền núi quê anh, về những truyền thống
lâu đời ở đó, nhưng chủ yếu - là về ngày hôm nay rất đáng ghi nhớ của
miền quê ấy. Chúng tôi cho rằng một bài như thế tốt hơn hết là anh viết.
Thể loại tùy anh chọn: có thể là truyện ngắn, bài báo, bút ký hay một loạt
những phác thảo. Bài dài chừng 9 - 10 trang đánh máy. Thời hạn chừng 20
– 25 ngày. Chúng tôi rất hy vọng và xin cám ơn anh trước...”
Thời xưa, khi gả chồng cho con, người ta không cần hỏi đến ý kiến cô gái
mà chỉ làm một cách đơn giản - nói theo ngôn ngữ bây giờ - là đặt cô ta
trước việc đã rồi. Họ nói rằng mọi chuyện đã xong xuôi. Nhưng thậm chí
