Con người là sự cần thiết đầu tiên, là báu vật, là điều kỳ diệu phi thường.
Con người ở Đaghextan xuất hiện từ đâu, nó đã nẩy sinh thế nào, đâu là
khởi đầu, là cội rễ của bộ lạc những người dân miền núi? Có nhiều câu
chuyện, nhiều huyền thoại lưu luyến về điều ấy. Hồi nhỏ tôi đã được nghe
một câu chuyện như thế này:
Ngày xửa ngày xưa, trên trái đất này đã có thú rừng, chim muông, chúng
đã in dấu vết trên đất, nhưng chưa có dấu chân người, đã lan đi đủ thứ âm
thanh nhưng chưa có giọng người. Trái đất không có con người giống như
mồm không lưỡi, ngực không tim.
Dạo ấy, giữa bầu trời trên dải đất này đã có chim ưng bay lượn, loài chim
dũng mãnh, gan dạ. Vào cái ngày mà câu chuyện này xảy ra, tuyết bỗng rơi
nhiều vô kể, tưởng như có ai đó vặt hết lông chim trên trái đất rồi quăng đi
theo chiều gió. Mây che kín bầu trời, tuyết phủ kín mặt đất, vạn vật nhòa đi
hết, không thể nào hiểu được, đâu là đất, đâu là trời. Vào lúc ấy chim ưng
bay về tổ của mình, cánh chim nhưng lưỡi kiếm, mỏ chim như dao găm.
Chẳng hiểu chim quên mất trời cao hay trời cao quên chim, chỉ biết đang
bay chim bỗng đâm vào vách đá. Người Avar nói rằng chuyện này xảy ra ở
trên núi Guníp: người Lắc kể lại rằng, chuyện đó ở Sắcđác. Dù chuyện xảy
ra ở đâu thì vách đá vẫn là vách đá, chim ưng vẫn là chim ưng. Chẳng phải
vô cớ mà người ra nói: “Đập đá vào chim - chim chết, đập chim vào đá -
chim chết”
Không phải chỉ có một vài chim ưng đã chết khi lao đầu vào đá. Nhưng
riêng chú chim ưng có đôi cánh như lưỡi kiếm và mỏ như dao găm thì đã
chỉ bị thương. Đôi cánh bị gãy, nhưng trái tim vẫn đập, chiếc mỏ nhọn còn
nguyên, còn nguyên đôi móng sắc.
Chim đã phải tìm mọi cách mà kiếm sống. Không có cánh thật khó tìm
thức ăn, không có cánh thật khó chọi lại kẻ thù. Cứ mỗi ngày, chim lại cố
trèo cao lên một ít, từ tảng đá này sang tảng đá khác, từ vách đá này sang
