Rút trong sổ tay. Tại trường Đại học văn học, trong một kỳ thi, một sinh
viên người Avar được hỏi: chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa lãng mạn khác
nhau thế nào? Anh sinh viên người Avar đó chắc là không đọc những cuốn
sách vê vấn đề ấy, thề mà lại phải trả lời. Suy nghĩ một lát, anh trả lời vị
giáo sư:
Chù nghĩa hiện thực là khi ta gọi chim ưng là chim ưng, còn chủ
nghĩa lãng mạn là khi ta gọi con gà trống là chim ưng.
Vị giáo sư cười phá lên và ký sổ kiểm tra cho anh bạn đổng hương của
tôi.
Về phẩn tôi, ngay từ đầu tôi đã cô gắng gọi ngựa là ngựa, lừa là lừa, gà
trống là gà trống và đàn ông là đàn ông.
Rút trong sổ tay. Nhà thơ danh tiếng Rabinđranát Tagor có một người em
trai cũng là nhà văn. Người này là môn đồ của trường phái Bengan trong
văn học Ấn Độ. Còn Rabinđranát thì bản thân ông đã là một trường phái, là
cả một trào lưu, chính chỗ này là điểm khác nhau giữa hai anh em.
Trong tâm hồn của Rabinđranát có một con chim, không giống những
loài chim khác, xưa nay chưa từng thấy. Ông đã thả con chim ấy vào trong
nghệ thuật, và mọi người đều thấy đó là con chim của Tagor.
Nêu nhà nghệ sĩ thả con chim của mình ra, mà nó lại lẫn vào cả đàn chim
khác giống nhau như tạc thì có nghĩa là anh ta không phải nghệ sĩ. Có nghĩa
là anh đã không có được con chim riêng của mình, khác thường, kỳ lạ, anh
chỉ có một con chim sẻ bình thường và bây giờ không ai phân biệt được con
chim sẻ của anh với cả đàn chim cho dù rất dễ thương nhung vẫn là chim
sẻ.
Mỗi người cần có riêng bếp lò của mình để tự mình nhóm lên ngọn lửa.
Kẻ ngồi nhờ ngựa mượn người khác sớm muộn cũng phải xuống và trả
ngựa lại cho chủ. Hãy đừng thắng yên cương lên những ý nghĩ của người
khác, hãy tìm cho ra những ý nghĩ của chính mình.
