QUYỂN 6 TRUYỆN CÁC BỀ TÔI
(IV)
Mạc Cửu
Người Lôi Châu thuộc tỉnh Quảng Đông. Khi nhà Minh mất, người Thanh
bắt dân róc tóc. Cửu cứ để tóc dài, đi sang Nam. Đến nước Chân Lạp, Cửu
làm ốc nha (95). Thấy phủ Sài Mạt có người Kinh, người Trung Quốc,
người Chân Lạp và người Chà Và buôn bán đông đúc, Cửu bèn dời đến ở
Phương Thành, mở sòng bạc gọi là "Hoa chi" để lấy hồ. Lại đào được hố
bạc, do đó vọt lên giàu có. Cửu chiêu tập những dân xiêu tán ở Phú Quốc,
Cần Bột, Rạch Giá (Gia Khê), Lũng Ca, Hương Úc và Cà Mau (KhaMao)
lập làm 7 xã thôn. Lại vì đất ở đó có người tiên ẩn hiện ở trên sông, nên gọi
là Hà Tiên. Chỗ ấy gần núi, ven biển, có thể tụ họp buôn bán để sinh lợi.
Gặp lúc người Xiêm sang đánh lấn Chân Lạp, người Chân Lạp vốn ươn
nhát, nghe giặc đến là chạy. Tướng Xiêm gặp Cửu bèn dụ đem về nước.
Cửu bất đắc dĩ đi theo. Sang đến Xiêm, vua Xiêm thấy trạng mạo Cửu, cho
là lạ, vui mừng giữ lại, cho ở núi Vạn Tuế. Sau đó, nhân nước Xiêm có nội
biến, Cửu bèn lén về Lũng Cả. Những dân xiêu tán quy phục với Cửu ngày
một đông. Cửu thấy Lũng Cả đất hẹp không thể ở đông người được lại dời
về Phương Thành. Thương nhân và lũ khác bốn phương theo đến đông
nhiều.
Có mưu sĩ là Tô Quân bảo Cửu: "Người Chân Lạp tính giảo quyệt gian trá,
ít trung hậu, không thể nương tựa lâu được Nghe nói chúa Nam triều có
tiếng nhân nghĩa, uy đức vốn đủ tin, chi bằng đến gõ cửa xưng thần để gây
thế bám rễ vững chắc. Muôn một có biến cố gì, thì nhờ chúa giúp đỡ". Cửu
cho lời bàn ấy là phải.
năm thứ 17 Mậu Tý (1708), mùa thu, Cửu cùng thuộc hạ là bọn Trương
Cầu, Lý Xá mang ngọc lụa đến cửa khuyết dâng biểu xưng thần, xin làm
Hà Tiên trưởng. Chúa thấy Cửu tướng mạo khôi ngô kỳ liệt tiến lui cung
kính, cẩn thận, khen là trung thành, bèn ban sắc cho làm thuộc quốc đặt tên
