ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 1 - Trang 73

Hữu Dật là người sáng suốt có tài lược. Ban đầu từ làm Văn chức, ra làm
Giám chiến, danh vọng đã vang dậy rồi. Đến lúc làm tướng, nhiều lần bày
mưu cao, đánh đâu thắng đó, người đương thời rất nể trọng thường ví với
Khổng Minh, Bá Ôn. Sau khi Hữu Dật chết, dân Quảng Bình thương và
nhớ, gọi là "Bồ Tát", lập đền thờ ở xã Thạch Xá. Hiển Tông Hoàng Đế,
năm thứ 3 Giáp Tuất (1694) truy cấp 3 mẫu tự điền, 100 tự dân. Gia Long
năm thứ 4(1805) được phong là Thượng đẳng công thần, thờ phụ vào Thái
Miếu, ấm thụ cho một người trong dòng dõi làm Đội trưởng được thế tập
để coi việc thờ cúng, cấp cho 15 mẫu tự điền và 6 người coi mả. Năm thứ 9
(1810) thờ vào miếu Khai quốc công thần, Đặc tiến Tráng vũ tướng quân,
Hữu quân Đô thống phủ Chưởng phủ sự Thái phó, đổi thụy là Nghị Vũ,
phong Tĩnh quốc công, vẫn thờ phụ vào Thái Miếu. Năm thứ 16 (1835) lại
cho thờ vào Vũ Miếu. Năm thứ 17 (1836) sai quan sở tại sửa phần mộ.
Hữu Dật có 2 con trai là Hữu Hào và Hữu Cảnh.
Nguyễn Hữu Hào
Là con trưởng của Hữu Dật. Hào từ bé theo cha đi đánh dẹp, tập biết việc
binh, có can đảm và mưu lược. Đời Anh Tông, Hào làm Cai cơ cựu doanh,
Kỷ Tỵ (1689) năm thứ 2 Phó tướng Mai Vạn Long đi đánh Chân Lạp,
không thành công phải bãi về. Chúa bàn chọn người thay tướng. Chưởng
cơ Hoằng Khí tiến cử Nguyễn Hữu Hào. Chúa cho Hào làm Thống suất
cùng với Tham mưu Hòa Tín, tiến đánh Chân Lạp. Hào đóng quân ở Bích
Đôi (Gò Biếc) bố trí doanh trại, quân lệnh nghiêm túc. Chư tướng ai cũng
sợ và phục. Vua nước Chân Lạp là Nặc Thu sai người đến cầu, dâng lễ tỏ
lòng thành. Hòa Tín muốn cứ đánh. Hào nói: "Quốc vương kia đã đem
mình về với ta, có đánh thì cũng chẳng oai võ gì". Kế đó nước Chân Lạp
đem vàng, bạc, tê giác, voi khỏe đến dâng, nhưng voi đều thấp bé. Thị
chiến là Diệu Đức nói: "Những thứ Chân Lạp đem dâng như thế này không
phải chân tình, chi bằng cứ đánh". Hào nói: "Vỗ về người xa, quý ở lễ,
không quý ở vật phẩm! Đời xưa cống cỏ tranh, có phải là vì vật phẩm đâu".
Bèn nhận đồ cống của Chân Lạp mà về. Lũ Hòa Tín tâu với chúa rằng:
"Hữu Hào lừng chừng, làm lỡ việc quân". Chúa giận, truất chức Thống
suất.