p chính ở Gia Định sai người rước từ giá (tức Hiếu Khang Hoàng hậu).
Mùa xuân năm Kỷ Hợi (1789) Hậu và các Trưởng công chúa đều theo đi.
Hậu 14 tuổi được tiến vào cung, rồi tấn phong là Tả cung tần, hiệu là Nhị
phi.
Khi ấy giặc Tây Sơn đương hăng, Thế Tổ phải xiêu dạt đi xa, Hậu cứ hàng
đêm đốt hương khấn trời rằng: "Nay vận nước còn bối rối, chưa có yên
định hẳn, may mà sinh con, sợ đương lúc chạy xa này, bỏ đi thì không nỡ,
bế cõng đi theo, lại không khỏi bận lòng cho chúa thượng; nếu mệnh đáng
có con, xin đợi thiên hạ thái bình, rồi sau hãy sinh con thực là trời cho vậy".
Năm Mậu Thân (1788) lấy lại được thành Gia Định. Có một đêm, Hậu nằm
chiêm bao thấy người thân trình một cái ấn báu, hai cái ấn, cái ấn báu thì
sắc đỏ bóng nhẫy tươi sáng như mặt trời; một cái ấn thì sắc tía, một cái ấn
thì sắc rất nhạt, Hậu đều nhận cả.
Năm Tân Hợi (1791) Hậu 24 tuổi, sinh ra Thánh Tổ Nhân Hoàng đế ở thôn
Hoạt Lộc (thuộc Gia Định, khoảng năm Minh Mạng dựng đền Khải Tường
ở đấy), con thứ hai là Kiến An vương, tên là Đài; thứ ba là hoàng tử Hiệu
chết sớm; thứ tư là Thiệu Hóa quận vương tên là Chẩn.
Minh Mạng năm thứ nhất (1820) dựng cung Từ Thọ, ban ơn cho làng họ
ngoại 150 lạng bạc (họ Trần 100 lạng, xã Văn Xá 50 lạng). Các quan xin
dâng tôn hiệu, Thánh Tổ đem tờ biểu tấu lên. Hậu dụ rằng: Ta xem tờ biểu,
đã biết Hoàng đế và các quan thành tâm rồi, Nhưng nghĩ Tiên đế ta chôn
vào lăng chưa được bao lâu, quân dân phần nhiều ốm đau, ta thấy Hoàng đế
lo siêng sợ hãi như thế, sớm khuya không yên, lòng ta tự thấy thương xót
biết bao, tuy rằng tai họa ấy vị tất là do người làm vua kém đức nên nỗi thế,
nhưng có thiên hạ, thì nên chịu lấy trách nhiệm của thiên hạ, cũng phải lo
về sự lo của thiên hạ cũng là phải.Ta xin các lão tiên sinh, cùng một tâm
đức giúp đỡ các điều hoàng đế không nghĩ tới để hồi lại ý trời, để vui sự
sinh sống cho dân, thì ta vui mừng nhiều lắm. Về tờ biểu xin tôn sùng, bất
tất cử hành là phải.
