Người buôn nước Thanh là bọn Tập Đình, Lý Tài cũng đều họp bọn lũ để
ứng theo. Nhạc kết làm viện trợ, gọi là Tập Đình Trung nghĩa quân, Lý Tài
Hoà nghĩa quân. Lại lấy người thổ trước cao lớn, cạo đầu dóc tóc lẫn lộn
với người Thanh. Lúc đánh thì cho uống rượu say, cởi trần, đeo giấy vàng
giấy bạc vào cổ để tỏ ý là tất chết; thường làm quân tiền sung, quan quân
không thể chống được.
Tháng 12 năm ấy, Tiết chế là Tôn Thất Hương đem Nội quân và các thân
binh đi đánh, tiến đến núi Bình Kê (thuộc huyện Phù Mỹ trấn Bình Định),
bị quân phục của tướng giặc là Tập Đình, Lý Tài giết chế, còn quân đều tan
vỡ cả. Nhạc tiến giữ Quảng Ngãi, Cai cơ là Tôn Thất Mân ( Tôn Thất Tĩnh)
chống đánh không được, dẫn quân về. Nhạc lại sai bọn lũ lấn cướp các phủ
Diên Khánh, Bình Khang. Từ đấy, từ Quảng Ngãi trở vào Nam đến Bình
Thuận đều là đất của Nhạc cả. Nhạc lấn cướp Quảng Nam, quân ta nhiều
lần đánh không lợi, chỉ có Cai đội là Nguyễn Cửu Dật đem quân đánh úp,
quân giặc sợ chạy tan, lui về giữ xứ Thiên Lộc (tên đất, ở bờ bên Nam Sài
Thị) giữ chỗ hiểm đặt đồn làm kế cầm cự lâu dài.
Mùa xuân năm Giáp Ngọ, sai Tôn Thất Thăng (con Tôn Thất Tứ) điều bát
các quân đến đánh, Thăng sợ thế giặc to, bỏ cả quân liền đêm chạy về. Mùa
hạ năm ấy, Lưu thủ Long Hồ là Tống Phúc Hợp, Cai bạ là Nguyễn Khoa
Tuyền coi lĩnh tướng sĩ 5 doanh và làm tờ hịch mộ quân ứng nghĩa các đạo,
quân thuỷ quân bộ đều tiến đánh nhau với giặc, giặc thua, ta lấy được 3 phủ
Bình Thuận, Diên Khánh, Bình Khang, quân đóng ở Văn Phong; liền tiến
lấy được Phú Yên; quân bộ đóng ở Xuân Đà, quân thuỷ đóng ở Lâm Đàm,
cùng chống cự với giặc. Khi ấy, Nhạc xâm lấn Quảng Nam, quan quân
nhiều lần đánh không được. Duệ Tông lại sai Nội hữu chưởng doanh là Tôn
Thất Nghiễm đem đại binh vào Quảng Nam thống lĩnh các đạo đánh giặc;
gặp khi quân của họ Trịnh xâm lấn vào Nam đến châu Bắc Bố Chính,
tướng ở biên giới cáo cấp, bèn triệu Tôn Thất Nghiễm về, cho Cửu Dật làm
Tả quân Đại đô đốc ở lại chống giặc Tây Sơn. Cửu Dật đã làm tướng, liệu
