chỉ nghe nước họ là Y Di Y Ông, Di nghĩa là thủy; và nước ở phía Tây là Y
Vui Y Ông, Vui nghĩa là hỏa. Ngày trước bộ có hỏi hai chữ Thủy, Hỏa, họ
không biết thế nào là thủy hỏa, chỉ thuận mồm trả lời nói ấy, thì trước đến
nay, sang cống là nước Thủy Xá, mà chưa đến cống được mới thực là nước
Hỏa Xá. Ở Trấn Tây trình bày lời nói của bọn tên Kế tên Mạt và tên Liệt là
Thủy Xá ở Tây, Hỏa Xá ở Đông, cũng là nhân theo cái lầm thành đến chỗ
lẫn mà thôi.
Thiệu Trị năm đầu, ngày tháng 2, chuẩn cho bộ Lễ bàn định cải chính lại
quốc hiệu nước Thủy Xá (nguyên nước xưng lẫn Hỏa Xá, nay đổi lại là
Thủy Xá); rồi lại chuẩn cho Quốc trưởng nước Hỏa Xá thực là Ma Thát họ
là họ Cửu tên là Lại, cho cùng với Thủy Xá hợp cống; kỳ tiến cống vẫn
theo lệ năm Minh Mạng thứ 12, lấy các năm, Tý, Mão, Ngọ, Dậu định 3
năm 1 lần đến cống, chuyển cho nước Thủy Xá sai sứ kính đệ cống phẩm,
(Thủy Xá 2 chiếc ngà voi, 2 cái sừng tê, Hỏa Xá 1 chiếc ngà voi, 1 cái sừng
tê) đến tại hành cung Phú Yên bái vọng dâng cống lễ, đợi lĩnh sắc thư và
nhận lễ vật về nước chia cho Hỏa Xá. Lại cho là hai nước trong lòng hâm
mộ phẩm phục của triều đình, đặc cách chuẩn cho. Ngày tháng 6 năm ấy
sai sứ đến kinh dâng lễ hành hương và lễ khánh hạ đăng quang hai lễ. Khi
làm lễ xong, ban cấp triều phục cho Quốc trưởng hai nước ấy cùng sắc thư
vóc lụa rồi cho về.
Năm thứ 3, tháng 6 sang cống, sứ đến Phú Yên nói: Hai nước ấy bị đói kém
tật dịch tình hình rất quẫn bách. Vua lấy làm ương, cho vọng bái ở hành
cung Phú Yên, ban thưởng cho về. Năm thứ 4, tháng 12, ban cấp tháng 1
ngày mồng 1 cho hai nước (Quốc trưởng thì quan lịch đều 1 quyển, dân
lịch đều 50 quyển). Năm thứ 6, tháng 5, gặp tứ tuần vạn thọ đại khánh tiết
của Hiến Tổ Chương Hoàng đế, hai nước sang sứ cung tiến 2 lễ: Lễ vật
chúc mừng và cống phẩm vật tiến cống. Vua thưởng cho bồi thần là bọn
Sơn Thí, Kiệu Mộc triều phục ngũ lục phẩm hàng võ mỗi người đều 1 bộ
và ban yến, thưởng cho rồi cho về. Từ đó hai nước cứ theo lệ thường, 3
năm 1 lần sang cống. Về phong tục thì nói là đêm không nói là ngày, cứ
